Goed vooruit kijken vergt een stevig anker in het verleden

Met een achtergrond als historicus heb ik af en toe de neiging om te roepen dat vooruit kijken iets is dat je altijd moet doen, niet alleen aan het einde van zoiets arbitrairs als een jaar. Maar mensen – ik niet uitgezonderd – hebben nou eenmaal de neiging om zich vast te klampen aan overzichtelijke, vast ijkpunten.

Net zoals mensen de neiging hebben om te weinig achteruit te kijken naar wat er al is gebeurd. Dat roept bij mij dan weer de neiging op om te wijzen op uitspraken zoals: ‘De geschiedenis herhaalt zich: de eerste keer als tragedie, de tweede keer als klucht’ (toegeschreven aan Karl Marx). Of deze: ‘Zij die niet leren van de geschiedenis, zijn gedoemd haar te herhalen (Churchill, die weer een variant gebruikte van de filosoof George Santayana uit 1905 ('Zij die zich het verleden niet herinneren, zijn veroordeeld haar te herhalen').

Interessante, frustrerende sector

Om het terug te brengen naar de IT-omgeving waarin wij verkeren: ik had onlangs een gesprek met Fred Streefland, een security-veteraan die nu als consumenten-CIO van Solvinity werkt. “De cybersecurity-sector is een hele interessante maar soms ook frustrerende sector”, zei hij onder meer. “Problemen die ik tien jaar geleden al aankaartte, worden nog altijd op dezelfde manier niet opgelost.”

Een rake observatie die Streefland deelt met een CISO zoals Jeroen Schipper van de gemeente Den Haag. Hij en zijn team proberen telkens weer te leren van het toenemend aantal pogingen tot hacks en geslaagde cyberaanvallen. Door samen te werken met andere gemeenten, door te durven zijn eigen verantwoordelijkheid te nemen.

“Ik heb mensen nooit de zwakste security-schakel gevonden”, vertelt hij in een interview met Dutch IT Leaders. “Maar mensen zijn wel de laatste verdedigingslinie. Technologie moet de eerste zijn. Ik vind dan ook dat op een moment dat een gemeenteambtenaar in Den Haag een phishing-mail ontvangt, wij hebben gefaald.”

Kansen van technologie

Ik zal niet te lang blijven hangen bij misbruik van nieuwe technologie zoals AI door cybercriminelen en dreigende geopolitieke ontwikkelingen, ik hoop dat het gevaar hiervan inmiddels tot elk weldenkend mens doorgedrongen is. Ik wil ook graag vooruitkijken naar de vele kansen die technologie biedt, en die door Global CIO Burce Gültekin van FrieslandCampina aangegrepen worden. Zij wil van ‘haar’ organisatie een organisatie maken die profiteert van digitalisering, maar altijd het menselijke aspect voorop stelt.

FrieslandCampina heeft in haar digitale transformatie zeker nog slagen te maken, stelt Gültekin, maar kan zich inmiddels meten met vergelijkbare ondernemingen met veel logistiek en productieprocessen. Maar zij is niet zo van het idee dat elke organisatie een digitale of AI-organisatie moet zijn. Elke onderneming moet vooral een ‘mensen’-organisatie zijn. Mensen vormen namelijk een centraal onderdeel van elke transformatie van een organisatie. “Als je nieuwe technologie inzet, maar mensen niet de kans geeft om ermee te leren werken en de voordelen ervan te zien, dan zul je de gedane investeringen er niet uit halen en geen meerwaarde creëren.”

Alles verandert

Het enige dat nooit verandert, is het feit dat alles verandert, om nog maar een mooi cliché te gebruiken. Uitdagingen en kansen veranderen elk jaar, het hele jaar door, en niet alleen op of rond 31 december. Soms maak ik me zorgen dat mensen te weinig leren van het verleden om uitdagingen aan te gaan en kansen te grijpen. Niet alleen, maar zeker ook in de IT-business.

Maar dan besef ik me ook weer wat voor mooie business de IT kan zijn, hoe digitalisering behalve dreigingen ook geweldige nieuwe kansen biedt. Hoe AI ingezet kan worden om de dreigingen van klimaatverandering of desinformatie tegen te gaan. Hoe goede CIO’s de mens voorop zetten en hoe goede CISO’s blijven leren van het verleden om de toekomst een beetje veiliger te maken. En dan is mijn glas aan het einde van een jaar toch net meer halfvol dan halfleeg.

Laten we dus na een serieuze blik achteruit ons weer opmaken voor de kansen en uitdagingen van een nieuw jaar. 

Martijn Kregting
Hoofdredacteur Dutch IT Leaders
m.kregting@dutchitleaders.nl

U kunt elke dag nieuws, achtergronden, blogs en analyses vinden op ons online platform www.dutchtitleaders.nl, en ons partnerplatform www.dutchitchannel.nl. Wilt u kennis en ervaringen uitwisselen met collega’s? Bezoek ons dan op evenementen zoals de Dutch IT Channel Awards (14 maart 2025) of GovTech 2025 (12 juni). En ook dit jaar kunt u van ons weer events zoals de Dutch IT Security Day verwachten.