Gartner: Bedrijfsstrategie leidend bij keuze voor cloud

Cloud computing is geëvolueerd van een (kosten)technisch vraagstuk naar een bedrijfsmatige invulling. Eerst vaststellen welke doelstellingen je hebt als onderneming; daarna kun je pas bepalen hoe ‘de cloud’ daarin past, zo stelt Gregor Petri, analist bij Gartner. “De cloudstrategie volgt op de bedrijfsstrategie.”

Petri verwijst naar de archetypes voor bedrijfsdoelstellingen. Denk daarbij aan ‘hoogste klanttevredenheid bieden’, ‘prijsvechter zijn’ of ‘uniek product/dienst naar de markt brengen’. “Als je weet wat je wilt, dan weet je ook wat niet écht van belang is voor de bedrijfsvoering. Die zaken kun je onderbrengen in de cloud. Dat scheelt kosten en personeel, omdat je geen servers hoeft te onderhouden. Voor de niet-strategische zaken, biedt de cloud veel voordelen.”

Niet alleen aan de kant van bedrijven wacht cloud computing een andere invulling; ook de providers gaan mee in deze beweging. Zo ontstaan er ‘industry clouds’. “Zij creëren waarde voor ondernemingen door het samenbrengen van van oudsher afzonderlijk afgenomen clouddiensten in een vooraf geïntegreerde, maar aanpasbare oplossing. Zij bieden niet alleen technische, maar ook zakelijke mogelijkheden die specifiek relevant zijn voor bepaalde verticale industrieën. Leiders op dit gebied zullen gebruikmaken van samenstelbare benaderingen om industry clouds te creëren die zowel modulair als onderhoudbaar zijn.

Cloud-ontwikkelingen
De beweging naar industry clouds wordt gevolgd door nog een aantal ontwikkelingen die effect hebben op hoe organisaties cloud computing voor hun bedrijfsvoering gaan inzetten. “Dan hebben we het over de ‘sovereign cloud’, bedoeld om data te beschermen tegen buitenlandse wet- en regelgeving. De sovereign cloud maakt het mogelijk het bedrijf voort te zetten, ongeacht restricties die bepaalde landen opleggen aan cloud providers.”

‘Composable cloud’ is de volgende stap. “De samenstelbare clouddiensten zijn als bouwblokken te beschouwen die bedrijven kunnen inzetten naar gelang hun bedrijfsvoering aanpassingen behoeft.”

Hierna volgt de ‘sustainable cloud’. “Duurzaamheid neemt een steeds belangrijkere plaats in binnen de bedrijfsvoering; afgedwongen door klanten, partners en/of overheid. Een provider zal aantonen dat ‘zijn cloud’ aan specifieke duurzaamheidseisen voldoet. Ook zal het benadrukken welke ecologische voordelen zijn cloud biedt ten opzichte van bijvoorbeeld een ERP-systeem on premise te draaien.”

Tot slot ziet Petri dat de band tussen klant en afnemer steeds intensiever wordt, ook als het gaat om cloud providers en hun klanten. “Je ziet dat ze samen – in de vorm van co-creatie – diensten gaan ontwikkelen. Soms gaat het zo ver dat ze de opbrengsten daarvan gaan delen. Bedrijven gebruiken steeds meer informatietechnologie om hun doelstellingen te halen. Daarbij verwachten zij meer van cloud providers; zij willen samen met hen een strategie uitstippelen en uitvoeren. De providers gaan verder dan het leveren van standaard- en platformdiensten.”

Als voorbeelden noemt hij Microsoft en BMW (de autofabrikant gebuikt Microsoft Azure Machine Learning Operations om in de fabriek te Dingolfing de gerobotiseerde productielijn flexibel te kunnen inzetten) en Google en Deutsche Bank (Alphabet's Google en Deutsche Bank zijn in 2020 een strategisch partnerschap aangegaan om de Duitse kredietverstrekker toegang te bieden tot clouddiensten en innovatie te creëren in op technologie gebaseerde financiële producten voor klanten).

Duurzaamheid telt
Met de energietransitie en de enorm gestegen gasprijzen als gevolg van de oorlog die Rusland in Oekraïne is begonnen vers in het geheugen, zoeken organisaties naar cloudleveranciers die laten zien dat ook voor hen duurzaamheid telt.

“De eerste stap”, aldus Petri is dat bedrijven bij hun keus voor een cloudleverancier vragen hoe ‘groen’ hun cloud is. De meeste leveranciers zitten overigens op plaatsen waar ze over groene energie kunnen beschikken. Of ze wekken zelf groene energie op voor eigen gebruik. Daarnaast zien we aanbieders die hun energieverbruik compenseren. Bijvoorbeeld door te investeren in bosaanplant in binnen- of buitenland.”

De tweede stap is wellicht nog interessanter. “Dan vragen bedrijven aan een cloudleverancier om te helpen hun bedrijfsvoering duurzamer te maken. Duurzaamheid is in elk geval een element dat organisaties meenemen bij hun zoektocht naar een cloud provider.”

7 Stappen voor cloudstrategie
Al deze ontwikkelingen hebben natuurlijk hun effect op hoe CIO’s de cloud (of meerdere) kunnen inzetten binnen de bedrijfsvoering.

Allereerst, aldus Petri, moeten zij ervoor zorgen dat de business strategie leidend is. “Werken met de cloud als zodanig mag nooit een doel op zich zijn; elke cloudstrategie moet dus doelstellingen en strategieën op hoger bedrijfsniveau ondersteunen. Daarnaast is het belangrijk onderscheid te maken tussen onderscheidende en commodity-processen en de strategieën voor cloudadoptie af te stemmen op deze verschillende soorten processen.”

Breng vervolgens de vijf soorten risico’s in kaart die gepaard gaan met de cloud: agility risico, beschikbaarheidsrisico, security risico, bestaanszekerheid van de leverancier, en ten slotte het compliance-risico.

Vervolgens komt het kostenplaatje in beeld vervolgt Petri. “Mensen vragen ons altijd als eerste of de cloud wel veilig is, maar de tweede vraag is altijd of het inderdaad goedkoper is. In veel gevallen zal het antwoord niet ja zijn, en het beantwoorden ervan vereist een genuanceerde aanpak, aangezien de totale kosten afhankelijk zijn van het type clouddienst en de kenmerken van de workloads en van de specifieke omstandigheden van de onderneming. Breng dat zorgvuldig in kaart.”

Bekijk vervolgens hoe je het beste de cloud kunt inzetten aldus de Gartner analist: “Wat je ook kiest, stel eerst een playbook op. Dit staat niet één op één gelijk aan een cloud-dienstenmodel (bijvoorbeeld IaaS, PaaS en SaaS). De aanpak voor het bouwen van een nieuwe applicatie bovenop IaaS met behulp van een DevOps-aanpak kan anders zijn dan de voorkeursaanpak voor het opheffen en verschuiven van een legacy-applicatie met zo min mogelijk inspanning.”

Ook moet je volledig begrijpen wat het model met gedeelde verantwoordelijkheid van de cloud betekent vindt Petri: “In de cloud, anders dan bij outsourcing of traditionele managed services, worden de verantwoordelijkheden van de aanbieder bepaald door de kenmerken en mogelijkheden van het cloudproduct dat wordt aangeboden. Denk aan waar de verantwoordelijkheid ligt voor dagelijkse back-up, gegevensbescherming, of het runnen en onderhouden van de verschillende delen van de infrastructuurstack. Benader de cloud verschillend voor de drie typische cloudtoepassing: SaaS, Agile/DevOps, en Migratie van legacy systemen.”

Tot slot moet een CIO ervoor zorgen dat de IT-afdeling zich aanpast aan het werken met de cloud, zo besluit Petri: “Elke cloudstrategie zal een verandering van de cultuur van de organisatie met zich meebrengen en vooral van de rol van de IT-organisatie. Doorgaans leidt cloudadoptie tot het aanstellen van een cloudarchitect, het opzetten van een cloud center of excellence en een cloud service broker groep die de contacten onderhoudt tussen de zakelijke stakeholders (de productmanagers van uw digitale proposities) en de cloud service providers.”

Auteur: Teus Molenaar en Witold Kepinski