Lieke Lamb, Women in Tech: ‘Meer diversiteit blijft een moeilijke strijd’

Lieke Lamb, directeur van Women in Tech Nederland.

Uiteindelijk kwam Lamb mede door aanmoediging van haar latere man Richard Lamb toch terecht in de IT. Ze kan zich nog herinneren hoe ze in die tijd -het begin van het world wide web in Nederland een papieren adressenboekje had van alle IP-adressen van Nederlandse websites. “We zijn toen samen begonnen met een initiatief – mede gestimuleerd vanuit de overheid – om mensen en bedrijven online te krijgen.”

Eenvoudig was dat toen nog niet, weet Lamb goed. “Zo hadden we Jort Kelder gevraagd of we iets over internet in de Quote mochten schrijven. Hij liet toen weten dat hij geen bladruimte wilde geven aan zoiets overhypts als internet. Dat is anders gelopen, maar op zich snap ik het wel. Veel digitale zaken worden ook overhypt. Ik heb zoiets als Second Life nooit zien zitten. En het Metaverse is op dit moment misschien leuk voor gamers, maar ik zie mijn buurvrouw er nog niet zo snel iets mee gaan doen. Het is wachten op betere techniek en toepassingen”

Menselijke aspecten IT

Lamb is tegenwoordig CEO van het Future Expertise Center, vanuit waar ze samen met haar man politiek en bedrijfsleven adviseert. Ze treedt vaak op als dagvoorzitter, keynote speaker en expert op gebieden als technologie, innovatie en digitalisering, leiderschap, verandermanagement, diversiteit en inclusiviteit. Richard is vanuit zijn technische achtergrond bij de TU Delft meer bezig met de techniek, Lieke meer met de menselijke aspecten van digitalisering en de implementatie: wat kun je er nou eigenlijk mee.

Onder meer de frustratie over zeer uiteenlopende adviezen van de natuurkundeleraar van haar oudste zoon en oudste van haar drie dochters – “terwijl ze allebei exact hetzelfde cijfer hadden!” – leidde ertoe dat Lamb zich sterker wilde gaan maken voor het stimuleren van meisjes in techniek. “Bij bètavakken zie je in boeken toch vooral veel mannelijke voorbeelden. Ik mis de vrouwelijke inslag. Het zijn dit soort zaken die echt moeten veranderen, willen we meer diversiteit krijgen in fysieke en digitale techniek.”

Dat begint op school, maar sluipt nu ook binnen bij AI-toepassingen. Daar zie je volgens Lamb logischerwijze steeds meer bias omdat veel data ‘mannelijk’ van inslag is. “Zo is in de medische sector erg veel onderzoek bovengemiddeld op mannen gebaseerd, terwijl bijvoorbeeld de oorzaken van hartfalen bij vrouwen vaak anders zijn. Bovengemiddeld veel artsen waren man, bovengemiddeld veel verpleegkundigen vrouw. Die data geeft dus ook bias in AI-toepassingen. Vraag ChatGPT voorbeelden over artsen en je krijgt negen voorbeelden van een man. Vraag hetzelfde over verplegers en je krijgt er eentje over een man alsof een vrouw geen arts kan zijn.”

Women in Tech

Reden om vier jaar geleden lid te worden van de adviesraad bij het oprichten van het Nederlandse chapter van Women in Tech. Deze organisatie wil precies wat Lamb ook nastreeft. De organisatie telt al 45 chapters wereldwijd en groeit nog steeds. Zo zijn er onlangs twee nieuwe chapters opgericht. “In het begin was het wel veel houtje-touwtje. Maar inmiddels hebben nu een team van 30 vrouwen met wie we steeds meer activiteiten ontwikkelen en ons ecosysteem van partners uitbreiden. Onder Cara Antoine hebben we veel bereikt. Maar zij is nu VP bij Cap Gemini. Dus heb ik uiteindelijk besloten om het stokje over te nemen, toen Women in Tech Global me dat vroeg. Dit is tenslotte waar ik me sterk voor wil maken, wat ik belangrijk vind.”

Meer diversiteit in techniek is niet iets dat van vandaag op morgen gerealiseerd wordt, weet Lamb. “Ik kom nog aan de lopende band vooroordelen tegen, maar dat is niet het enige probleem. Zolang de IT vanaf onderwijs tot en met bedrijfsleven nog vooral een mannenwereld is, blijft het moeilijk voor meisjes en vrouwen om zich hier een weg in te vinden en een positie in te behouden. Ik sta nog steeds vooral voor zalen met mannen in pakken. We zien steeds meer vrouwen die het wel proberen, maar als je eenmaal gaat werken, kom je toch weer in een mannenwereld terecht. Je daar staande houden blijft lastig. Vrouwen vertrekken dan ook vaker dan mannen. Zo krijg je vervolgens weer het stempel dat ‘vrouwen het niet aan kunnen’.”

Ergens beginnen

Toch moet je ergens beginnen met het bewerkstelligen van verandering, weet Lamb. “Het liefste beginnen we natuurlijk overal gelijk met het bewerkstelligen van gedragsverandering. Maar mijn ervaring in het onderwijs leert me dat we het beste daar kunnen beginnen. Niet alleen met andere voorbeelden in lesmateriaal, maar ook met een andere manier van begeleiding. Ik denk dat een goede mix van mannelijke en vrouwelijke docenten daarin kan helpen. Ieder kind leert anders, maar het lessysteem is vooral op een ‘mannelijke manier’ ingericht.”

Natuurlijk, weet Lamb, gaat het niet om meisjes en vrouwen te pushen richting ICT. “Ik hoor vaak dat meisjes zoiets als programmeerles helemaal niet leuk vinden. Moet je ze dan wel die richting in duwen. Maar het heeft ook heel erg te maken met de manier waarop de lesstof wordt aangeboden – denk aan die mannelijke voorbeelden - wordt uitgelegd. Heel generaliserend: veel bèta-docenten zijn wat ‘nerdy’ in de communicatie. Als hoe zij lesgeven bovengemiddeld bij meisjes nu niet aanslaat, moet je daar wat in veranderen en zo programmeren aantrekkelijker maken. Vaak is het einddoel wel aantrekkelijk, maar het pad er naar toe niet. Vaak is het een optelsom van kleine dingen die je een voor een moet veranderen.”

Ambities

Inclusiviteit gaat om meer dan alleen vrouwen, meent Lamb, maar gelukkig zijn er al veel organisaties die zich op andere vormen van inclusiviteit en diversiteit richten. “Daarom leggen wij de focus op vrouwen in techniek. De afgelopen vier jaar hebben we daar een basis voor gelegd door heel veel te netwerken en onze boodschap via partners, evenementen et cetera over te brengen. De komende jaren willen we onze ambities en bijbehorende aanpak wat meer formaliseren.”

Zo wil Women in Tech meer structurele aansluiting vinden bij (groter) bedrijven. Meer aan en om tafel zitten bij relevante stakeholders in het bedrijfsleven. En datgene wat bij de eigen achterban en die stakeholders wordt opgehaald, weer door te vertalen naar de politiek.

“Noem het lobbyen of geef het een andere naam, het gaat ons om het leggen van connecties, om informatieoverdracht. Daar ligt denk ik onze belangrijkste onderscheid: informatieoverdracht vanuit de groep zelf om bewustzijn en vervolgens verandering te bewerkstelligen. Via bedrijfsleven, via politiek, via het organiseren van en deelnemen aan evenementen. Los daarvan willen we een soort thuisbasis zijn waar vrouwen uit de technologie elkaar kunnen ontmoeten, ervaringen uit kunnen wisselen en van elkaar kunnen leren.”

En nog een agendapunt: het vergroten van de samenwerking tussen de Europese chapters van Women in Tech. Er is bij andere afdelingen een enorme hoeveelheid kennis en ervaring te halen. “En met alle respect: Nederland is relatief klein. Je kunt op je kop gaan staan om hier verandering te bewerkstelligen. Maar het is belangrijk om dat ook op Europees niveau voor elkaar te krijgen, want dat is waar steeds meer besluitvorming en grensoverschrijdende bedrijvigheid plaatsvindt. Ook zo willen we een sterkere stem krijgen.”

Verkeerde ontwikkeling

En die sterkere stem is hard nodig, want de ontwikkeling gaat volgens Lamb nu niet echt de goede kant uit. “Vooral in de fysieke tech – de monteurs, de installateurs et cetera – loopt het aantal vrouwen juist terug. In de digitale tech, waar we ons momenteel nog met meest op richten, zie ik wel wat positieve verandering. We willen ook die fysieke tech meetrekken de komende jaren.”

In zijn algemeenheid zal het de komende jaren een enorme uitdaging zijn, concludeert Lamb, maar er is ook enorm veel te winnen. “Het is zeker in internationaal perspectief al moeilijk genoeg om verworvenheden te behouden. Ik heb voor wat betreft de jongere generatie hoop als het gaat om hun mindset. Maar ik zie bijvoorbeeld in de VS enge ontwikkelingen - zoals het mogelijk via AI-toepassingen kunnen achterhalen of vrouwen van plan zijn om abortus te plegen. Wereldwijd gaat het niet overal de goede kant uit. Maar ik ben positief genoeg om te denken dat we erin slagen om de goede kant weer uit te gaan.”