Lennert L’Amie, CIO Schiphol: ‘Datagedreven organisatie worden is een must’

Lennert L'Amie, CIO Royal Schiphol Group. Foto: Royal Schiphol Group/Björn Staps.

Na een verleden bij startups heeft Lennert L’Amie een reeks functies bij Schiphol doorlopen voordat hij afgelopen februari CIO bij Royal Schiphol Group werd. Na vier jaar bij Schiphol Telematics was L’Amie twee jaar manager architectuur (enterprise architecture & portfolio management). Hij volgde dat op met de functie van manager CIO Office en CISO. Na negen maanden werd hij ook Senior Manager Business Platform Operations, dat alle technologie en data bij de afdeling Airport Operations & Aviation Partnerships omvat. Een half jaar lang combineerde L’Amie de functies. Daarna koos hij voor Airport Operations & Aviation Partnerships

“Zo heb ik alle IT-lagen leren kennen”, stelt L’Amie. “Van de hardcore IT – netwerken, infrastructuur – naar het strategische deel met onder meer architectuur en security – en de business-kant van technologie en data. Dit geeft me het voordeel dat ik bij alles in grote lijnen begrijp waar het over gaat. Dat helpt me echt in mijn rol als CIO. Je moet namelijk een sparringpartner zijn. Niet alleen antwoorden kunnen geven, maar ook vragen stellen over de impact van digitalisering op business en IT en over het optimaal inzetten van data op de luchthaven.”

Enorm ecosysteem

Schiphol is – zeker met alle stakeholders - een enorm ecosysteem. Het is deels ook een uniek ecosysteem, schetst de CIO. “Als je uitzoomt, dan omvat Schiphol gewoon een groot logistiek proces met drie belangrijke stromen: passagiers, bagage en vliegtuigen. Op veel onderdelen zie je organisaties met vergelijkbare processen. Maar als je inzoomt, zie je dat die combinatie het uniek maakt.”

Vrij uniek noemt L’Amie ook het besluit van Schiphol om hiërarchisch alle business-technologie platforms onder te brengen bij de diverse business units. De platforms omvatten alle IT- en dataproducten voor een specifieke business area – zoals Asset Management Airport Operations & Aviation Partnerships en Security. De gedachte erachter: alleen zo kun je deze IT dichtbij de processen krijgen die ze moeten ondersteunen. Je digitaliseert sneller als je je ook echt eigenaar voelt.

Datagedreven organisatie

“De teams van deze platforms draaien hiërarchisch mee in de MT’s van de business area en rapporteren ook aan de directeur hiervan, en functioneel rapporteren ze aan mij. Alleen door de business-tech bij de business area’s te zetten, kunnen we echt op elk niveau een datagedreven organisatie worden. En dat is een must om ook in de toekomst voor een optimale klantreis te kunnen zorgen.”

In de groei naar zo’n datagedreven organisatie zet Schiphol ook technologie zoals AI in. Zo heeft de organisatie een eigen image recognition capability gebouwd met Deep Turnaround, die op basis van deep learning (een zelflerend algoritme) camerabeelden van vliegtuigopstelplaatsen omzet in bruikbare data. Deze data, die de verschillende deelprocessen, zoals tanken, pushback, schoonmaak en catering, inzichtelijk maakt, moet helpen om vertragingen te voorspellen en te voorkomen. “Maar ook gateplanning is voor ons heel belangrijk. Als je data-analisten naast gate planners zet, kom je op een punt waar je naar augmented decision making kunt gaan, waarbij je gate planners echt helpt in hun werk.”

Groeiende belang security

Als het gaat om het groeiende belang van security, werkt L’Amie met een mix van vertrouwen geven en eigen verantwoordelijkheid verwachten. Hij noemt die werkwijze 'Losely coupled, tightly alligned’. Alle medewerkers weten zo goed waar ze aan toe zijn en binnen welke randvoorwaarden ze acteren, stelt de CIO.

Maar ook dan blijft security een belangrijke uitdaging die een integrale aanpak vergt. “Zo hebben we security officers die in de business platformen meedraaien. Onze ontwikkelaars weten dat ze security vanaf het ontwerp in hun product moeten meenemen. We hebben zo op alle niveaus gedragenheid voor security. Het moet niet gezien worden als een hoepel om doorheen te springen, het is integraal onderdeel van onze basis hygiëne.”

“Een ‘voordeel’ van Schiphol is dat we enigszins gewend zijn aan crisissituaties. Zo pakken we uitval in technologie op dezelfde wijze aan als de uitval van bijvoorbeeld een bagageband. Dit doen we met een systeem van opschaling als we zien dat een probleem groter wordt. Een mooi voorbeeld hiervan, is de impact van storm Poly eerder dit jaar. We hebben allerlei scenario’s doorgenomen en hun effecten bepaald, en op basis daarvan zorgvuldig mitigerende maatregelen getroffen. Het maakt dus eigenlijk niet uit wat er speelt, business en technologie moeten altijd dicht bij elkaar zitten, wil je snel tot een goede aanpak of oplossing komen.”

Externe samenwerking

Net zoals optimaal gebruik van datastromen, vergt optimale security een goed afgestemde interne samenwerking. Maar Schiphol moet ook met veel externe partijen samenwerken, zoals luchtvaartmaatschappijen en bagage-afhandelbedrijven. Dat is volgens L’Amie soms wel een uitdaging.

“We hebben allemaal dezelfde focus: een blije passagier. Maar in de realisatie hebben we niet altijd dezelfde aanvliegroute. We hebben daar wel grote stappen in gezet, bijvoorbeeld in het delen van data. Als Schiphol hebben we al jaren een API-platform waar we verschillende datafeeds uitleveren. Als luchthaven moet je vanuit de sector beredeneren. De lijnen met bijvoorbeeld KLM en de Luchtverkeersleiding Nederland zijn dan ook kort. Daarin creëren we echt samen waarde, ook al is dat niet altijd even makkelijk. Daarin hebben CIO’s echt een verbindende rol, bijvoorbeeld samen met mijn collega’s Aart Slagt van KLM en Marcel Bakker van Luchtverkeersleiding Nederland.”

Twee uitdagingen

Voor de komende jaren ziet L’Amie naast optimaal datagebruik en security twee belangrijke uitdagingen. Allereerst de verbinding tussen product en gebruik. Je kunt nog zulke mooie producten en diensten ontwikkelen, maar als ze niet goed aansluiten op de behoefte, dan worden ze niet (goed) gebruikt, ziet de CIO.

“Je moet onderdeel zijn van de mensen die het probleem willen oplossen, niet van hen die naar het probleem wijzen – maar je moet die laatste groep wel snappen. En je moet je teams duidelijke randvoorwaarden geven, zodat ze alleen iets ontwikkelen wat echt op de behoeften van onze business area’s aansluit. Van PoC naar productie gaat vaak snel, maar je moet vooral scherp zijn op de stap van productie naar gebruik.”

Een andere, meer generieke uitdaging voor CIO’s is dat zij de IT-omgeving voortdurend moeten matchen aan de veranderende behoeften van digitalisering. En de top van de organisatie moet van dit belang doordrongen worden. “Als je alle oude systemen laat bestaan en er alleen maar nieuwe aan toevoegt, dan word je duurder, minder flexibel en minder veilig. Dat is een uitdaging voor elke CIO die digitalisering inzet om de business te faciliteren. Je moet niet alleen de hipste nieuwe technologie hebben, maar ook de basis op orde houden. Een goede balans houden tussen snelheid, stabiliteit, kwaliteit en veiligheid.”

Zaken op orde

De komende jaren wil L’Amie hiervoor drie zaken op orde krijgen. “Allereerst de balans in onze foundational services. We hebben allemaal onze mond vol van digitalisering, maar hier mag best meer aandacht voor zijn. Een stabiele basis is cruciaal. Als we op dat punt zo min mogelijk klachten horen, hebben we het goed gedaan.”

Als tweede heeft Schiphol al een enorme digitaliseringsslag doorgemaakt en de mindset van de organisatie hierin veranderd. “Maar we moeten nog altijd heel duidelijk uitleggen wat de waarde van digitalisering is. En we moeten nog beter leren van onze fouten. De ontwikkeling van nieuwe producten moet succesvoller zijn. Dat is een belangrijke graadmeter voor afdoende stabiliteit en creativiteit in onze business area’s. Alleen zo gaan we het verschil maken.”

Ten derde gelooft L’Amie in bewegingsvrijheid van zijn teams, maar wel binnen duidelijke kaders. “Schiphol is geen speeltuin. Cybersecurity, architectuur, processen: dat alles moet onze teams enablen. Tegelijkertijd moeten onze teams de verantwoordelijkheid nemen om de diezelfde onderwerpen integraal mee te nemen in alles dat ze doen. Als die drie vlakken in orde zijn, dan hebben we het met zijn allen goed gedaan.”