Sarah Watt, Gartner: 'Investeren in groene IT om bedrijfsdoelen te bereiken'

Met ‘Green IT’ wordt meestal duurzaamheid van IT bedoeld, vooral energie-efficiency, efficiënt gebruik van assets en circulariteit van hardware. IT wordt echter ook steeds vaker ingezet om duurzaamheidsstrategieën van bedrijven te ondersteunen. Denk aan een net zero strategie, waarbij een organisatie direct of indirect haar CO2(e)-impact wil reduceren .

Traditioneel was de rol van ‘Groene IT’ het eerstgenoemde beheren van de sociale en milieueffecten van de IT-functie. Dit is nog steeds belangrijk als IT wil bijdragen aan de duurzaamheidsstrategieën van ondernemingen. Het omvat ook inzicht in de manier waarop toekomstige risico's van klimaatverandering de IT-functie zullen beïnvloeden. CIO's en hun teams kunnen tegenwoordig echter een grotere impact hebben door duurzaamheidsprestaties voor het bedrijf te ontsluiten, stelt Watt.

"In de eerste plaats gaat het om het inzetten van IT/OT-oplossingen om duurzaamheidsresultaten te behalen, bekend als 'IT for Sustainability'. Dit kan variëren van het inzetten van digitale tweelingen om de productieprestaties en energie-efficiëntie te verbeteren, tot locatie-technologie om de risico's van ontbossing te begrijpen."

Ten tweede zijn IT-teams volgens Watt experts in het oplossen van datamanagementproblemen. ESG-gegevens worden doorgaans in silo’s opgeslagen en over ondernemingen verspreid. Executives hebben moeite om holistische beslissingen te nemen om hun duurzaamheidsdoelen te bereiken. "De IT-leider is perfect gepositioneerd om inzichten en prestaties te helpen ontsluiten door de organisatie te ondersteunen bij het opbouwen van een ESG-datastrategie."

Duurzaamheidsrisico’s

Watt concludeert dat IT een belangrijke rol heeft bij het ontsluiten van duurzaamheidsprestaties en het stimuleren van waarde, maar ook proactief de risico’s op deze gebieden moet helpen beheersen. Wat zijn duurzaamheidsrisico’s waar CIO’s aan moeten denken?

Watt noemt er drie. Allereerst de geschiktheid van technologie. “Welke IT-oplossingen we ook inzetten, ze hebben impact. We moeten ervoor zorgen dat we de meest geschikte technologie toepassen om duurzaamheidsuitdagingen aan te pakken. Denk na over de ecologische break-evenpunten. Heeft de technologie vanuit een end-to-end-oogpunt een grotere positieve impact dan een negatieve?"

Ten tweede benoemt Watt het energiesysteem. “We weten dat we op veel markten overgaan naar een koolstofarme economie. Deze transitie is niet homogeen, maar verloopt in verschillende markten met verschillende snelheden. Tegelijkertijd hebben we behoefte aan meer energie. Technologie zoals AI zal het energieverbruik juist stimuleren.” Gartner voorspelt dat in 2026 de helft van de G20-leden te maken zal krijgen met maandelijkse elektriciteitsrantsoenering, waardoor energiebewuste bedrijfsvoering een concurrentievoordeel kan opleveren.

Ten derde moeten bedrijven in hun strategische planning gaan nadenken over de toekomstige risico's van klimaatverandering en deze ook opnemen in scenario's voor rampenherstel. Watt stelt: “We moeten van tevoren nadenken over de risico’s van klimaatverandering, overwegen waar we onze activa lokaliseren, en herstelplannen krachtig testen.”

Duurzaamheidstrends

Gartner voorspelde in 2022 dat trends zoals verduurzaming met behulp van cloud-diensten en het meten van je CO2-voetafdruk rond 2024 een bepaald volwassenheidsniveau zouden bereiken. Een voorspelling die volgens Watt in ieder geval deels is uitgekomen. Wat echter niemand destijds kon voorzien, was de enorme toename in gebruik van (gen) AI, met name door toepassingen zoals ChatGPT en andere LMM’s (large language models).

“De groei in van on prem naar cloud zet door, en IT in de cloud is gemiddeld genomen energie-efficiënter. De groei in het gebruik van AI-toepassingen zorgt echter voor meer energiegebruik en daarmee meer CO2-emissies. Dat stelt de IT-sector voor een flinke uitdaging. Vaak wordt gestreefd naar een lineaire reductie, bijvoorbeeld vijf procent per jaar de komende jaren. Maar in werkelijkheid zien we de komende jaren misschien juist een groei door massale uptake van nieuwe technologie. Ergens zullen we een ombuiging moeten bewerkstelligen, waarbij meer efficiënte technologie en andere reductiemaatregelen zwaarder gaan wegen dan groeiende energieconsumptie door nieuwe technologie.”

Het meten van CO2-emissie dan. Dat is een groeiende markt, maar zeker nog niet volwassen, meent Watt. “Momenteel wordt er vooral op enterpriseniveau gemeten. Dat is de komende jaren echt niet meer voldoende. We moeten naar een CO2-voetafdruk meting op productniveau, die vertaald kan worden naar de totale impact op enterpriseniveau. Dat kan nu vaak nog niet op zo’n gedetailleerde wijze. Wat we hiervoor nodig hebben, zijn meer robuuste datasets, maar ook vernieuwing van vaak verouderde meetstandaarden zoals vastgelegd in het Broeikasprotocol. Je kunt product A en B nog niet met elkaar vergelijken als het gaat om de totale CO2-voetafdruk door de hele keten heen.”

Net zero realistisch?

Hoe zullen de IT-uitstoot van broeikasgassen in de loop van de tijd veranderen? Is het realistisch of mogelijk dat IT de ‘netto nul’ bereikt? Watt benadrukt hier het belang van het aanpakken van de IT-uitstoot op de korte termijn. Ze schetst dat 94 procent van de bedrijfsleiders uit Gartner’s Sustainable Technology Paradox-onderzoek uit 2023 verwacht dat toekomstige bedrijfsgroei voortkomt uit de toegenomen inzet van technologie.

"De groei van de inzet van technologie en een langzame energietransitie in veel landen zorgen ervoor dat de uitstoot van IT op korte termijn kan toenemen. Er zullen enkele korte efficiëntiewinsten zijn, zoals de verschuiving van lokale datacenters naar de cloud. Maar het risico is dat deze initiële besparingen zullen worden overschaduwd door een groei van het energieverbruik als gevolg van nieuwe technologieën."

Curve ombuigen

Deze emissiegroei voor IT vormt een uitdaging, meent de Gartner-analist. "Idealiter zouden we zoeken naar een jaarlijkse reductie van de uitstoot, maar wat we misschien liever zien is dat bedrijven de curve moeten ombuigen. Dit betekent dat de uitstoot aanvankelijk groeit, voordat deze in de loop van de tijd afneemt."

De enorme toename van IT-gebruik en nieuwe technologie zoals gen AI, kan ertoe leiden dat de komende jaren het energiegebruik door de IT-sector toe- in plaats van afneemt.

Het halen van de net zero-doelstellingen vereist in ieder geval forse investeringen. "Het betekent dat we ons energiesysteem, onze bedrijfsmodellen en de manier waarop we producten consumeren moeten veranderen", schetst Watt. "Dit is zowel een risico als een kans voor de IT-sector. Ik geloof dat het bereiken van een netto nulpunt mogelijk is, maar zo’n significante verandering zal gepaard gaan met kosten en enige verstoring.”

Verdringen van uitstoot

Watt wijst er ook op dat outsourcing de uitstoot naar de waardeketen verdringt. Dit betekent dat CIO's en hun teams proactief met leveranciers moeten samenwerken om hun uitstoot te verminderen. Het betekent ook dat we allemaal moeten nadenken over hoe we materialen gebruiken en dat we een praktijk als de circulaire economie moeten toepassen.

Technologie heeft zowel een positieve als een negatieve impact vanuit duurzaamheidsperspectief, meent Watt. "We moeten erover nadenken of we het juiste type technologie gebruiken om de juiste soort duurzaamheidsuitdagingen op te lossen. Het gaat hier om het begrijpen van use cases. Vervolgens moeten we vragen stellen als: weegt het voordeel van het gebruik van de technologie op tegen de impact die de ontwikkeling van de technologie met zich meebrengt? Het nadenken over deze afwegingen wordt ook wel het begrijpen van ecologische break-evenpunten genoemd."

Watt benadrukt verder dat dit zeer moeilijke vragen zijn om te beantwoorden en moeilijk te meten. Maar, vervolgt ze: “Het feit dat iets moeilijk te meten of te overdenken is, betekent niet dat we het moeten vermijden.”

Tijdspad

Is Watt optimistisch over het bereiken van duurzaamheidsdoelen? Een tijdspad van 10 tot 20 jaar is enigszins realistisch om net zero-doelen te behalen, denkt de analist. Dat vergt echter ook een echte energietransitie naar meer hernieuwbare energiebronnen, naar methoden om CO2 op te vangen en structureel op te slaan. En, benadrukt ze, we moeten iedereen in deze transitie meenemen.

"Toezeggingen vanuit IT zoals het kunnen realiseren van 'net zero' zijn dus mogelijk, maar wat we nu nodig hebben, is een gezamenlijke inspanning om vooruitgang te boeken. We moeten er ook voor zorgen dat de transitie naar een koolstofarme economie rechtvaardig is. We gebruiken deze transitie om onze economieën te ontwikkelen en voor sociale vooruitgang.”

Als we de juiste vragen stellen en de juiste soorten technologie toepassen, kunnen we de reductie van de broeikasgasemissies versnellen, vervolgt Watt. “We kunnen het ons niet veroorloven te wachten met het terugdringen van de uitstoot. De kosten van klimaatverandering kunnen aanzienlijk zijn, maar het terugdringen van de uitstoot vergt ook investeringen. De kern van de langzame vooruitgang op het gebied van het klimaatprobleem is een paradox: dat we ons doorgaans richten op zakelijke factoren op de korte termijn, ten koste van het beheersen van risico’s op de langere termijn.”

Watt concludeert: “Ik denk dat je als leider op het gebied van duurzaamheid een koppige optimist moet zijn. Ik erken dat er een boodschappenlijstje aan uitdagingen rond het klimaatvraagstuk bestaat, maar ik zie ook hoe de samenleving de handen in elkaar slaat als ze met crises wordt geconfronteerd. Ik hoop dat we niet wachten op dat crisispunt, maar nu actie ondernemen.”