Frits Grotenhuis, Topsector ICT: ‘Alleen samen kunnen we innovatie op een hoger niveau brengen’

Frits Grotenhuis, directeur-bestuurder van Topsector ICT.

Topsector ICT (zie ook kadertje onderaan) heeft zich sinds het ontstaan in 2011 georganiseerd rondom een aantal (digitale) technologieën en is daar ecosystemen omheen gaan bouwen. Bedrijven, zoals uit het mkb, kunnen hier via hun brancheorganisaties ook bij aansluiten. Onlangs bracht de organisatie zijn Jaarbeeld 2023 uit, waarin de focus op het mkb werd onderstreept.

Een bekend voorbeeld van een door de Topsector ICT gefaciliteerd ecosysteem is de Nederlandse AI Coalitie (NL AIC). Deze coalitie stimuleert innovatie via publiek-private samenwerkingen. Inmiddels zijn er ruim 500 stakeholders aangesloten bij de coalitie, vanuit het onderwijs, brancheorganisaties, diverse overheden, maatschappelijke organisaties, et cetera.

Meer grip

Andere voorbeelden zijn de Dutch Blockchain Coalition en Future Network Services, het 5G naar 6G consortium – bedoeld om meer grip te krijgen op de ontwikkeling van de 6e generatie mobiele technologie. Dit consortium heeft zich in de vorm van een Groeifonds-programma door kunnen ontwikkelen, wat vanuit de derde ronde van dit fonds nog is toegekend.

“Verder werken we op het gebied van cybersecurity nauw samen met het dcypher-platform”, schetst Frits Grotenhuis. “Zo proberen we voor elke digitale technologie een soort ecosysteem te ontwikkelen. In alle gevallen is het doel om in samenwerking stappen te zetten en programma’s te ontwikkelen, om uiteindelijk sleuteltechnologieën door te ontwikkelen én tot praktische toepassingen te komen die zonder die samenwerking niet mogelijk zijn.”

Faciliteren van samenwerking

De rol van de organisatie blijft beperkt tot faciliteren van samenwerking, benadrukt Grotenhuis. “Wij kunnen nooit bedrijven afzonderlijk helpen, omdat dit gezien kan worden als staatsteun. Wel kunnen wij bedrijven helpen in het vinden van regelingen en andere instrumenten om zelf tot innovaties te komen. Daartoe ondersteunen wij onder meer netwerkactiviteiten, zoals recent op het gebied van AI en onderwijs, in samenwerking met de Nederlandse AI Coalitie. Begin juni hadden we een evenement rondom het digital trust landscape: hoe kunnen we digitaal vertrouwen versterken te midden van de sterke groei van fake news. En regelmatig organiseert het Centre of Excellence for Data Sharing & Cloud (CoE-DSC) bijeenkomsten voor het ecosysteem rondom data en cloudtechnologie.”

Dit soort activiteiten onderneemt Topsector ICT ook internationaal, zoals in het Nederland Paviljoen tijdens het jaarlijkse Mobile World Congres. Grotenhuis: “Daar focussen we ons niet alleen op mobility, maar ook op aanpalende zaken zoals AI en cybersecurity. We ondersteunen dit ook financieel, zodat allerlei Nederlandse bedrijven hier aanwezig kunnen zijn. In januari waren de minister van EZK en prins Constantijn er bij aanwezig. Bedrijven krijgen hier de kans om te tonen wat ze kunnen, om te netwerken, om tot nieuwe samenwerkingen te komen. “

Op welke mijlpalen zijn jullie echt trots?

“Ik vind de coalities die we mede hebben opgezet, de verbeterde organisatiegraad, echte mijlpalen. Die coalities helpen enorm, want we komen van ver. Ons IT-landschap was erg gefragmenteerd en daar hebben we duidelijk verbetering in gebracht. Partijen weten elkaar te vinden, komen tot kennisontwikkeling en innovatie, maar ook echte valorisatie naar de markt toe met praktische toepassingen. De impact hiervan zie je terug in de energiesector, in de zorg en in veel andere sectoren.”

“Verder hebben we sinds afgelopen najaar een Kennis- en Innovatieagenda (KIA) Digitalisering. Die zet kaders voor speerpunten waar we de komende vier jaar zelf en met andere topsectoren op willen inzetten. Denk aan verduurzaming, AI, van 5G naar 6G, datakennis en -ontwikkeling. We willen hier echte impulsen geven om kennis en innovatie verder te brengen. Dat draagt bij aan ons economische verdienvermogen als land en aan strategische digitale autonomie. Zeker met de huidige geopolitieke ontwikkelingen wordt dat steeds belangrijker. En dat geldt ook voor cybersecurity. We hebben diverse communities opgezet en met veel stakeholders grote onderzoeksprogramma’s opgezet. Er is altijd sprake van kruisbestuiving: we kijken ook naar wat andere topsectoren op gebieden van ICT en digitalisering aan het doen zijn, zodat we elkaar hierin kunnen versterken.”

“Kortom: een hogere organisatiegraad, strategische kaders rondom kennis en innovatie, een duidelijke agenda voor de komende jaren, dat zijn grote stappen die we samen hebben gezet en waarmee we een bijdrage leveren aan de digitale transitie. Belangrijk daarbij is ook de ontwikkeling van fundamentele kennis op gebieden zoals LLM’s, security by design, netwerktechnologie. Je moet zelf die fundamentele kennis hebben, niet alleen sterk zijn aan de toepassingskant. Dat stond een paar jaar terug nog veel te weinig op de agenda van beleidsmakers en andere stakeholders. We hebben daar als Topsector ICT een soort regisseursfunctie in die we samen met afwisselende publieke partijen en ministeries, met organisaties zoals VNO-NCW en de FME uitvoeren.”

Wat gaan jullie de komende jaren nog doen?

“De komende jaren willen we op deze punten verdere stappen zetten, leunend op de diverse beleidskaders die ook de overheid zet. Digitale open strategische economie is er zo een, cybersecurity, 5G naar 6G, evenals de Nationale technologiestrategie, die qua digitale technologie is verbreed. Zo hebben we recent verkenningen uitgevoerd naar nieuwe technologieën zoals neuromorphic computing, Digital Twinning en immersive technologies. Maar ook kijken we naar het belang van digital training. We kijken of het zinvol is om ook op dit soort gebieden de organisatiegraad te vergroten, of we hier groei van kennis en innovatie kunnen vergroten en onze subsidie-instrumenten kunnen inzetten. Daarnaast blijven we verder bouwen aan onderwerpen waar we al mee bezig zijn: nationaal en, waar dat relevant is, ook Europees.”

“Vanuit de KIA Digitalisering werken we langs drie lijnen. Allereerst de lijn van ontwikkeling van fundamentele kennis. Ten tweede de lijn van praktische toepassingen op basis van die fundamentele kennis. Hiervoor werken we bijvoorbeeld samen met andere topsectoren, zoals Energie en Life Sciences & Health. In dit kader was er onlangs een missiereis naar Japan, waarbij de topsectoren ICT en Life Sciences & Health samen betrokken waren op het snijvlak van AI, gezondheid en zorg. Voor 2025 staat mogelijk een gezamenlijke aanwezigheid van topsectoren op de World Expo in Japan op het programma. De derde lijn is de reflectie op technologie. Welke ontwerpprincipes zijn van belang (zoals security en privacy by design), welke aspecten spelen een rol bij ontwikkeling en toepassing: juridische, sociale, ethische, milieu-, digitale autonomie. We proberen deze lijn op Nederlands en Europees steeds meer voorop te stellen.”

Hoe kan een gemiddelde mkb-onderneming hulp bij of via jullie krijgen?

“Wij kunnen niet direct helpen. Wel kunnen we via al onze samenwerkingsverbanden en coalities helpen. Met bijeenkomsten, door aan te geven welke subsidie of welk loket het beste bij een hulpvraag past, via de subsidie-instrumenten van ecosystemen zoals de NL AIC. Bedrijven kunnen zich ook direct bij deze coalities aansluiten. Verder hebben we een subsidie-instrument onder de naam Innovatiemakelaars. Zij kunnen mkb’ers helpen in bijvoorbeeld het doordenken van businessplannen. In samenwerking met de Nederlandse kenniswereld – onderwijs, onderzoek, de NWO – zijn ook weer subsidies zoals Innovatievouchers beschikbaar (zoals via de Mkb-innovatiestimulering Regio en Topsectoren - MIT, red.)."

Wat verwachten jullie met de komst van een nieuw kabinet?

“Er ontstaat altijd een nieuwe dynamiek met een nieuw kabinet, zeker een dat waarschijnlijk extraparlementair zal zijn. Tegelijkertijd zie je dat ook met eerdere kabinetswisselingen veel hetzelfde blijft. Digitalisering en ICT zijn echt chefsache geworden, bij de overheid, in bestuurskamers. Op Nederlands én op Europees niveau zie je privaat-publieke samenwerkingen op innovatiegebieden zoals digitalisering steeds verder groeien. Zo werken we bijvoorbeeld op het gebied van 5G naar 6G vanuit het Nederlandse consortium ook samen met partijen op Europees niveau zoals SNS. Die Europese context wordt steeds belangrijker. Als Nederland hoef je niet alles mee te doen, maar we lopen wel aardig mee in de Europese voorhoede.”

“Evident is het jammer dat het Groeifonds definitief is stopgezet. Het heeft de afgelopen jaren geholpen op diverse grote onderwerpen. Maar er zijn nog genoeg alternatieven. Linksom of rechtsom, we gaan onze focus op ontwikkeling van kennis en innovatie ook de komende jaren verder brengen.”

Meer weten over actuele ontwikkelingen, netwerkactiviteiten en internationale beurzen rondom Topsector ICT of de diverse coalities? Volg Topsector ICT op LinkedIn, abonneer je op de nieuwsbrief van Topsector ICT of sluit je aan bij één of meer relevante coalities.

Wat zijn de Topsectoren

In de topsectoren werken vertegenwoordigers van bedrijven, wetenschap en de overheid samen aan ondersteuning van innovatie en het delen van kennis. De naam topsectoren verwijst naar het internationale aanzien van Nederlandse kennis en handel op het gebied van energie, water, voedselproductie, technologie, etc.

• Agri & Food.
• Chemistry NL (Chemie).
• Creatieve industrie.
• Energie.
• Health Holland (Life sciences & health).
• Holland High Tech (High Tech Systemen & Materialen).
• ICT.
• Logistiek.
• Tuinbouw & Uitgangsmaterialen.
• Water & Maritiem.