Digitale en fysieke omgevingen bieden kansen voor cyberaanvallen

Cybercriminelen scherpen hun aanvalstechnieken voortdurend aan, ongeacht of het nu gaat om misbruik van de gebrekkige beveiliging van IoT-apparaten of het omvormen van open source-tools tot nieuwe cyberbedreigingen. Digitale en fysieke omgevingen bieden cybercriminelen nieuwe aanvalskansen.

Dit blijkt uit het Global Threat Landscape Report van Fortinet. De convergentie (samenkomst) van fysieke en digitale systemen resulteert in een groter aanvalsoppervlak dat cybercriminelen steeds intensiever bestoken. De helft van de meest wereldwijd voorkomende 12 exploits hielden verband met IoT-apparatuur, en vier van de twaalf belangrijkste met IP-camera’s. Als cybercriminelen toegang tot dergelijke apparaten krijgen, kunnen ze die gebruiken om mensen te bespioneren, kwaadaardige activiteiten op locatie uit te voeren of zich toegang te verschaffen tot digitale systemen voor het uitvoeren van DDoS- of ransomware-aanvallen. Het is belangrijk voor organisaties om rekening te houden met de mogelijkheid van dit soort steelse aanvallen, zelfs via apparaten die ze voor bewakings- of beveiligingsdoeleinden gebruiken.

Recordaantal exploits

Volgens de Fortinet Threat Landscape Index blijven cybercriminelen ook tijdens de feestdagen hard aan het werk. Na een dramatische start daalde het aantal exploits (misbruik van kwetsbaarheden) in de tweede helft van het kwartaal. Hoewel de totale activiteit van cybercriminelen enigszins afzwakte, nam het aantal exploits per bedrijf met 10% toe en groeide het aantal gedetecteerde unieke exploits met 5%. Tegelijkertijd werden botnets complexer en moeilijker detecteerbaar. De infectieduur van botnets nam met 15% toe en bereikte een gemiddelde van bijna 12 dagen per bedrijf. Cybercriminelen maken tegenwoordig gebruik van automatisering en machine learning. Organisaties moeten hetzelfde doen om deze geavanceerde aanvallen af te kunnen slaan.

Open source malware-tools bieden de cybersecurity-gemeenschap diverse voordelen. Ze stellen hen in staat om beveiligingsmechanismen te testen, onderzoek te doen naar exploits en beveiligingstraining te geven aan de hand van voorbeelden uit de praktijk. Deze tools zijn beschikbaar via uitwisselingssites als GitHub. En omdat ze voor iedereen toegankelijk zijn, kunnen cybercriminelen ze ook voor hun duistere praktijken inzetten. Zij vormen deze tools om tot cyberwapens en gebruiken die vaak voor het uitvoeren van ransomware-aanvallen. Hiervan was bijvoorbeeld sprake bij de aanvallen met het IoT-botnet Mirai. Sinds dit botnet in 2016 de kop op stak, is er sprake geweest van een explosieve groei van het aantal varianten en botnetactiviteiten. Innovatie blijft cybercriminelen gouden kansen bieden.

Opmars van stenografie

Ontwikkelingen op het gebied van stenografie hebben een oud type aanval nieuw leven ingeblazen. Stenografie wordt normaliter niet gebruikt door de meest voorkomende cyberbedreigingen. De enige uitzondering hierop is Vawtrak, dat het afgelopen kwartaal in de lijst met snelst groeiende botnets haalde. De onderzoekers van Fortinet observeerden in hetzelfde kwartaal ook malware-varianten die gebruikmaakten van stenografie om kwaadaardige code te verbergen in memes die op social media werden gedeeld. Deze malware probeerde contact te zoeken met een command & control (C&C)-host om vervolgens naar afbeeldingen te zoeken in een bijbehorende Twitter-feed. De malware downloadde deze afbeeldingen en zocht naar verborgen instructies in die afbeeldingen om kwaadaardige activiteiten in gang te zetten. Uit deze aanpak blijkt dat cybercriminelen blijven experimenteren met de ontwikkeling van hun malware.

Adware is niet alleen een lastig fenomeen. Het is en blijft een serieuze bedreiging. In de meeste regio’s prijkt adware bovenaan de lijst van malware-infecties. In Noord-Amerika en Oceanië was deze vorm van malware goed voor ruim een kwart van alle infecties, en in Europa voor iets minder dan een kwart. Omdat adware aanwezig is in apps die nu via non-officiële app stores worden aangeboden, vertegenwoordigt dit type aanval een serieuze bedreiging, en met name voor nietsvermoedende mobiele gebruikers.

Operationele technologie in het vizier

De groeiende convergentie van informatietechnologie (IT) en operationele technologie (OT) heeft volgens het onderzoek geresulteerd in een verschuiving in het aantal en de frequentie van aanvallen op industrial control systems (ICS). Hieruit blijkt cybercriminelen dit soort vernietigende aanvallen met hernieuwde energie uitvoeren. Een succesvolle cyberaanval op een OT-systeem kan verwoestende gevolgen hebben voor vitale infrastructuren en diensten, het milieu en zelfs mensenlevens.

Vincent Zeebregts, country manager Fortinet Nederland: "We leven in een tijdperk waarin digitale en fysieke omgevingen samensmelten. Hoewel de koppeling met de digitale economie soms veel weg heeft van sciencefiction, zijn de beveiligingsrisico’s helaas zeer reëel. Cybercriminelen zijn hard op zoek naar kwetsbaarheden in digitale en fysieke systemen waarvan ze misbruik kunnen maken. Fundamentele aspecten van cybersecurity, zoals overzicht, automatisering en netwerksegmentatie, zijn daarmee belangrijker dan ooit om te kunnen gedijen in de digitale economie en bescherming te bieden tegen de kwaadaardige activiteiten van cybercriminelen."

Geïntegreerde en geautomatiseerde beveiliging

De bedreigingsdata voor dit kwartaal bevestigt eerdere voorspellingen op het gebied van cyberbedreigingen van het wereldwijde onderzoeksteam van FortiGuard Labs. Om de onophoudelijk actieve cybercriminelen een stap voor te blijven moeten organisaties volgens Fortinet hun beveiliging transformeren als onderdeel van hun strategie voor digitale transformatie. Ze hebben een security fabric nodig die de complete netwerkomgeving omspant, van IoT-endpoints tot multi-cloudomgevingen, en elke beveiligingscomponent integreert. Dit is nodig om het groeiende aantal bedreigingen de baas te blijven en bescherming te bieden voor het uitdijende aanvalsoppervlak. Deze aanpak biedt organisaties de mogelijkheid om snel en op grote schaal praktisch inzetbare bedreiginginformatie uit te wisselen, de detectietijden te verkorten en geautomatiseerde tegenmaatregelen te treffen tegen moderne cyberbedreigingen.

Een gedetailleerde bespreking van de ontwikkelingen in het afgelopen kwartaal op het gebied van exploits, botnets en malware en belangrijke aanbevelingen voor CISO’s zijn te vinden in een speciaal blog van Fortinet.