Airbus en TNO ontwikkelen laser communicatie terminal voor vliegtuigen

Airbus en TNO zijn gezamenlijk het programma UltraAir gestart voor de ontwikkeling van een demonstratiemodel van een lasercommunicatieterminal voor vliegtuigen. Dit project wordt medegefinancierd door Airbus, TNO en het NSO (Netherlands Space Office) en wordt uitgevoerd onder het ScyLight-programma (Secure and Laser communication technology) van ESA.

Het programma omvat het ontwerpen, bouwen en testen van een demonstratiemodel van de UltraAir-technologie. Lasercommunicatie is de volgende revolutie voor de satellietcommunicatie (SatCom) markt. Lasercommunicatie biedt SatCom ongeëvenaarde overdrachtssnelheden, veilige en robuuste data, waarmee ook in het komende decennium aan de commerciële behoeften kan worden voldaan.

Dankzij de beoogde UltraAir-terminal kunnen er laserverbindingen tot stand worden gebracht tussen vliegtuigen en satellieten die op 36.000 kilometer afstand in een geostationaire baan om de aarde draaien. Hierbij wordt gebruik gemaakt van geavanceerde technologie met een uiterst nauwkeurig en stabiel opto-mechatronisch systeem. Het technologie-demonstratiemodel maakt de weg vrij voor een toekomstig UltraAir-product, waarmee datasnelheden van gigabits per seconde kunnen worden bereikt, terwijl verstoring wordt tegengegaan en de kans op intercepties klein is.

Op deze manier draagt UltraAir er niet alleen aan bij dat militaire luchtvaartuigen verbinding kunnen maken met een gevechtscloud, maar kunnen op de langere termijn passagiers van luchtvaartmaatschappijen gebruik maken van het SpaceDataHighway-netwerk van Airbus via snelle dataverbindingen.

Airbus leidt dit project en brengt de unieke expertise mee die binnen het SpaceDataHighway-programma is ontwikkeld op het gebied van lasersatellietcommunicatie. Airbus coördineert daarom de ontwikkeling van de terminal en het testen op de grond en in de lucht. Als essentiële projectpartner stelt TNO haar ervaring op het gebied van uiterst nauwkeurige opto-mechatronica ter beschikking. TNO wordt ondersteund door de Nederlandse hightech- en ruimtevaartindustrie. Airbus Defence and Space Nederland zal verantwoordelijk zijn voor de industriële productie van de terminals.

De eerste tests zullen eind 2021 plaatsvinden in laboratoria van Tesat, een Duitse dochteronderneming van Airbus. Begin 2022 worden er op het Spaanse eiland Tenerife grondtests uitgevoerd, waarbij er een verbinding tot stand zal worden gebracht tussen een UltraAir-demonstratiemodel en de laserterminal aan boord van de Alphasat-satelliet. Voor de uiteindelijke verificatie zal het UltraAir-demonstratiemodel medio 2022 worden geïntegreerd in vliegtuigen, zodat het ook tijdens vluchten kan worden getest.

Door de groeiende vraag naar satellietdiensten worden de grenzen van de capaciteit van de traditionele radiofrequenties voor satellietcommunicatie bereikt. Laserverbindingen lossen dit op en hebben daarnaast het voordeel dat ze weinig last hebben van interferentie en eventuele detectie. Lasercommunicatie is – in tegenstelling tot de reeds overvolle radiofrequenties – namelijk uiterst moeilijk te onderscheppen, omdat de bundel veel smaller is. Laserterminals zijn daarom compacter en dus lichter, verbruiken minder energie en zijn nauwkeuriger en veiliger dan radioverbindingen.

Dit nieuwe programma is een belangrijke mijlpaal in de algehele strategie van Airbus om lasercommunicatie verder te ontwikkelen, waarmee de voordelen van deze technologie een belangrijke differentiator zijn voor het leveren van Multi-Domain samenwerking. De UltraAir-terminal vormt dan ook een belangrijk onderdeel van het Multi-Domain-Combat-Cloud-programma van Airbus, aangezien het de levering van slimme end-to-end connectiviteitsoplossingen voor haar overheids- en defensieklanten ondersteunt.

Frank Meiboom, directeur Sales, Strategie & Business Development bij Airbus Defence and Space Nederland: “Het UltraAir project laat zien waar Airbus voor staat; Europese samenwerking tussen industrie, instituten en overheden gericht op de ontwikkeling van oplossingen voor brede maatschappelijk vraagstukken. Lasercommunicatie is het antwoord op de snelgroeiende vraag naar veilige en efficiëntie communicatie. We zijn trots daar als Nederlandse vestiging van Airbus een bijdrage aan te kunnen leveren.”

Kees Buijsrogge, directeur Ruimtevaart & Wetenschappelijke Instrumentatie bij TNO: "We zijn verheugd dat we opnieuw met Airbus kunnen samenwerken om veilige breedbandconnectiviteit mogelijk te maken die de groeiende vraag naar data en hogere beveiligingsniveaus zal ondersteunen. Bij TNO helpen we ook de economische groei in Nederland en Europa te stimuleren door bedrijven in staat te stellen nieuwe producten te realiseren, nieuwe business te genereren en hun concurrentiepositie te verbeteren. Het helpen realiseren van dit product voor de Airbus groep en het positioneren van het Nederlandse high tech ecosysteem voor de serieproductie ervan, past precies in onze strategie."