Van Huffelen: Achterblijven van AVG-naleving bij gemeenten is kwalijke zaak

Staatssecretaris Alexandra van Huffelen (foto) van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is het met Bits of Freedom eens dat gemeenten eerst de basis op orde moeten hebben voordat zij aan de slag gaan met nieuwe technologieën en data-gedreven werken. "Het achterblijven van de naleving van de AVG vind ik een kwalijke zaak. Burgers moeten erop kunnen vertrouwen dat hun gegevens op rechtmatige wijze worden verwerkt, zeker bij de overheid", schrijft de staatssecretaris in reactie op Kamervragen.

Aanleiding voor de Kamervragen is een rapport van Bits of Freedom. Hierin uit de organisatie kritiek op gemeenten die datagedreven willen werken met behulp van nieuwe technologie, maar nog niet aan de basisverplichtingen voldoen. Zo blijkt dat negen op de tien grote gemeenten de naleving van de AVG niet op orde hebben. De gemeente Utrecht is hierop de enige uitzondering, stelt de organisatie.

Onderzoek door WODC

Van Huffelen wijst erop dat het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) momenteel onderzoek uitvoert naar de naleving van de AVG door overheden. Ook zegt de staatssecretaris toe in gesprek te gaan met de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en gemeenten zelf om te kijken op de welke wijze het kabinet hen kan ondersteunen bij het op orde krijgen van hun informatiehuishouding. "Gemeenten zullen daarmee dan zelf aan de slag moeten; de verantwoordelijkheid voor de naleving van de AVG ligt uiteindelijk bij de gemeente zelf als verwerkingsverantwoordelijke", aldus Van Huffelen.

Uit het rapport blijkt onder meer dat gemeenten te weinig middelen vrijmaken voor gegevensbescherming. Hierdoor zijn privacy-teams onderbezet, waardoor onvoldoende geadviseerd kan worden over gegevensbescherming en -beveiliging. Ook kampen veel gemeenten met een groot aantal vacatures. Van Huffelen wijst op aangekondigde extra investeringen in informatiehuishouding en dienstverlening bij uitvoeringsorganisaties en gemeenten. "Er wordt 150 miljoen structureel geïnvesteerd in gemeenten, die bestemd is als impuls voor onder andere digitale dienstverlening en informatiepunten, robuuste rechtsbescherming, systeemleren, versterking van de uitvoeringscapaciteit en integraal werken", schrijft Van Huffelen.

'Niet alles is een kwestie van budget'

"Echter, niet alles is een kwestie van budget. Bewustwording en normbesef zijn begrippen die voor de hele maatschappij gelden: voor iedere burger, ieder bedrijf en iedere organisatie die persoonsgegevens verwerkt. De overheid vormt daarop geen uitzondering. En hoe meer AVG-bewustzijn er is op besluitvormend niveau, hoe meer we voorkomen dat er een werkwijze ontstaat die indruist tegen de AVG."

Voor het houden van toezicht op de naleving van de AVG en het handhaven hiervan verwijst Van Huffelen naar de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). "Handhaving en toezicht van de AVG zijn taken van de AP. De taken en bevoegdheden van de AP staan in de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) en zijn verder uitgewerkt in de Uitvoeringswet AVG (UAVG). Alhoewel toezicht vaak wordt benoemd als belangrijkste taak, is voorlichting dat ook. Voorlichting heeft een preventieve werking op de toezichthoudende taak van de AP. Op de website van de AP is voldoende informatie te vinden voor eenieder die persoonsgegevens verwerkt", aldus de staatssecretaris.