Europese telecomministers akkoord met Europese AI Act

De Europese telecomministers zijn akkoord met de zogenoemde kunstmatige intelligentie verordening (AI Act). De nieuwe wet omvat onder meer basisafspraken over de werking van AI-producten en ondersteuning van gebruikers van AI-systemen. Het Europees Parlement en de Europese Commissie gaan nu verder onderhandelen over de AI Act. Een definitief akkoord wordt verwacht in het najaar van 2023.

De AI Act moet duidelijkheid scheppen voor ontwikkelaars die producten op de Europese markt willen aanbieden. Zo introduceert de wet wettelijke verplichtingen zoals een keuring voor 'hoog-risico'-AI-systemen, bijvoorbeeld systemen die van invloed zijn op de kansen van mensen op de arbeidsmarkt, de rechtspraak, de financiële dienstverlening of medische apparaten. Het gaat daarbij naar schatting om zo'n 15% van alle AI-systemen. Wie de AI-producten koopt of hiervan gebruik maakt moet er vanuit kunnen gaan dat de systemen veilig zijn.

Gelijk speelveld

Ook zorgen de Europese regels voor een gelijk speelveld. Zo moeten ook niet-Europese aanbieders van AI-producten en -dienstverlening aan de AI Act voldoen indien zij hun producten op de Europese markt aanbieden.

Minister Micky Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat): “Kunstmatige intelligentie (AI) maakt digitale innovaties in onze maatschappij mogelijk. Denk aan betere of minder belastende medische diagnoses en behandelingen. De technologie creëert ook voor onder andere de maakindustrie kansen om door digitalisering efficiënter te gaan produceren. Innovatie door onderzoekers en ondernemers moeten we dus stimuleren via bijvoorbeeld testomgevingen. Tegelijkertijd moeten we goedwerkende en veilige AI-systemen waarborgen. Dit akkoord is een goede stap op weg naar de juiste balans daar tussen.”

Staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Koninkrijksrelaties en Digitalisering): “Met dit akkoord zorgen we aan de ene kant voor innovatie voor de markt, maar beschermen we ook de fundamentele rechten van burgers. Burgers moeten altijd weten wanneer er kunstmatige intelligentie wordt ingezet. Ook moeten burgers altijd een klacht in kunnen als ze denken dat ze benadeeld worden door een AI-systeem. Vandaag zetten we een belangrijke stap.”

Data Act en Cyber Resilience Act

Ook de Telecomraad is ook de voortgang besproken van de Data Act en Cyber Resilience Act die in september door de Europese Commissie is aangekondigd. Het kabinet noemt het wat betreft de Data Act van belang dat aanbieders van clouddiensten verplicht worden te zorgen dat gebruikers kunnen overstappen naar andere aanbieders. Het huidige voorstel beschrijft alleen de overstap tussen hetzelfde type dienst. Het kabinet wil echter ook vastleggen dat verschillende type diensten van verschillende aanbieders met elkaar kunnen communiceren. Ook pleit het kabinet voor een verdere aanscherping zodat de gebruiksrechten van en toegang tot data voor gebruikers van slimme digitale apparaten in de praktijk effectief en uitvoerbaar zijn voor alle aanbieders.

Eerder stuurde Nederland samen met Denemarken en Duitsland al aanbevelingen omtrent de Cyber Resilience Act naar de Europese Commissie. Hierin pleiten de landen onder meer voor een hoger ambitieniveau dan nu in het voorstel is opgenomen rondom de digital veiligheid vanuit fabrikanten van producten of aanbieders van diensten. Het kabinet acht de voorgestelde maximale ondersteuningstermijn van vijf jaar te kort 'om betekenisvol te zijn in bijvoorbeeld het veilig blijven laten draaien van digitale industriële sturingssystemen, drones en bedrijfsapplicaties'.