VN-rapporteur: Digitale tech voor bestrijding terreur misbruikt voor mensenrechtenschendingen

Digitale technologie om terreur te bestrijden wordt in verschillende delen van de wereld misbruikt voor mensenrechtenschendingen. Dat heeft de Speciale VN-rapporteur rond Mensenrechten in Contraterrorisme gezegd voor de mensenrechtenraad.

Volgens Fionnuala Ní Aoláin is er sprake van een ‘alarmerende toename van het gebruik van indringende en risicovolle technologie’. Overheden en private spelers hanteren volgens haar retoriek over nationale veiligheid en terreur om zaken zoals drones, biometrie, kunstmatige intelligentie en spyware versneld te kunnen invoeren.

Pauze noodzakelijk

‘Uitzonderlijke rechtvaardigingen voor het gebruik van bewakingstechnologie bij lichte terrorismebestrijding veranderen vaak in alledaags regulier gebruik’, zei Ní Aoláin. Ze wees daarbij op de gevolgen voor grondrechten, zoals vrijheid van beweging, vrijheid van meningsuiting, vrijheid van vreedzame vergadering en het recht op privacy.

‘Er moet een pauze worden ingelast in het gebruik van indringende technologie met een hoog risico totdat er voldoende checks-and-balances ingebouwd zijn’, aldus de VN-rapporteur.

Gerichte moorden

Fionnuala Ní Aoláin maakt zich vooral zorgen over de inburgering van drones voor militaire en bewakingsdoeleinden, terwijl de onbemande toestellen volgens haar regelmatig gebruikt worden voor ‘gerichte moorden’, waaronder ook buitengerechtelijke en arbitraire moorden.

Ook het toenemend gebruik van spyware om journalisten, politieke tegenstanders en activisten te intimideren baart zorgen, evenals als de wijdverbreide datacollectie van biometrische gegevens door overheden en bedrijven. Ze gaf het voorbeeld van biometrische data, verzameld voor het algemeen welzijn, die in onder meer Irak en Afghanistan misbruikt werden om dissidenten op te sporen.

Killer robots

Verder sprak de onafhankelijke expert ook haar steun uit voor een wereldwijde ban op dodelijke autonome wapens, de zogeheten killer robots.

‘Er moet een einde komen aan de ongereguleerde overdracht van risicotechnologie aan landen die zich schuldig maken aan systematische mensenrechtenschendingen’, zei speciale rapporteur. Ze dringt er bij overheden op aan om bedrijven die betrokken zijn bij de uitvoer van bewakingstechnologie naar het buitenland strenger te reguleren.

‘Bij gebrek aan regelgeving kan de schade aan de mensenrechten alleen maar toenemen zonder dat het einde in zicht is’, zei Ní Aoláin.

In samenwerking met Data News