Astrid Oosenbrug: tekort IT-specialisten komt ook door afwijzen achtergrond

De drive die Astrid Oosenbrug heeft om diversiteit te bevorderen en kansen te creëren voor hen die buitengesloten worden, is ontstaan vanuit haar eigen geschiedenis. “Ik groeide mijn eerste jaren op in Rotterdam Spangen. Dat is niet echt een buurt met hele hoge opleidingskansen. Vroeger heette dat een achterbuurt, nu een kansenwijk, maar de samenstelling blijft hetzelfde. Daar hoor je dat als je voor een dubbeltje bent geboren, je nooit een kwartje wordt.”

Ruimte voor techniek

Haar moeder liep weg toen Astrid vier was en het lukte haar vader niet om het gezin op te voeden. Astrid werd uit huis geplaatst. Ze kwam in een pleeggezin waarvan de vader laborant was bij Shell. “Er was bij ons thuis ruimte voor technische onderwerpen, zoals natuurkunde, scheikunde en wiskunde. Ik wilde daarom naar een technische school. En ondanks dat ik vaak werd aangesproken op mijn jongensgedrag, mocht ik daar toch niet heen.”

Astrid ging dus naar het HAVO/VWO op een reguliere school waar ze floreerde in de bètavakken. Toch werd ze op school vooral afgerekend op d’s en t’s. “Ik werd weggezet als dom, maar andere dingen kon ik weer heel goed. Ik ging daarom op mijn vijftiende van school en daarna had ik allerlei baantjes, zoals in de fabriek en in de supermarkt. Maar ik bleef nooit lang, omdat ik het snel al gezien had.”

Internet bracht veel voor de emancipatie van vrouwen

In die tijd kwam ook het internet op en ontdekte ze dat ze dat heel leuk vond. “Ik bouwde bijvoorbeeld mijn eigen website, dat vond ik hartstikke interessant. Ik denk dat als je nadenkt over de emancipatie van vrouwen dat het internet echt veel heeft betekend. De wereld werd groter en het verrijkt je. Maar de vraag is: waar eindig je als je anders denkt en bent, en je je ei niet kwijt kan in een normale wereld?”

Juist doordat Astrid zich realiseert dat het pad dat zij heeft bewandeld, niet voor iedereen logisch is, heeft ze samen Victor Gevers en Barry van Kampen DIVD Academy opgericht. Enerzijds werken ze met jongeren met een brein dat net anders werkt. Anderzijds zijn het ook veelal jongeren met een biculturele achtergrond. “Wij zorgen dat jongeren een plek hebben en dat we talenten kunnen uitbouwen. Bij ons krijgen ze een certificaat zodat ze uiteindelijk overal terecht zouden moeten kunnen.”

Nederlands belangrijker dan de kunst van het hacken

“Er wordt al jaren gesproken over tekorten in de IT-sector en je hebt veel jongeren die de opleiding doen. Maar vervolgens ga je mensen afrekenen op hoe goed ze Nederlands kunnen, dat ze weten waar Amsterdam ligt of welke dieren er in het dierenrijk zijn. Misschien is dat heel interessant voor sommige mensen, maar ik zie niet waarom dit belangrijk is in de opleiding van IT’ers. Ik wil het eigenlijk ook niet snappen”, aldus Astrid.

Eén van de belangrijkste lessen die DIVD Academy meegeeft aan studenten is ethiek, vertelt Astrid. “Onze studenten brengen veel kennis en levenservaring mee. Sommigen zijn slimmer in IT-vraagstukken dan ik, maar ze missen andere skills. Ze kunnen al hacken, maar het is aan ons om uit te leggen wat wel en niet mag. Ik geloof dat de meeste mensen deugen, maar je moet ze wel vertellen hoe ze het best kunnen werken.”

Ethiek leren van IT

Momenteel lopen zo’n 100 jongeren stage bij DIVD Academy op verschillende gebieden, zoals security of onderzoek. “We leren ze daarbij: als je een lek tegenkomt, wat doe je dan? Wat is een goede melding? Je kunt 5 gig data downloaden, maar is dat wel nodig voor een goede melding? Je leert goede meldingen maken van kwetsbaarheden en rapporten daarover te maken. Niet iedereen hoeft technische rollen te vervullen. Het is als in de zorg: niet iedereen is dokter. Er zijn schoonmakers, verplegers en iemand die bedden verschoond.”

DIVD Academy, een erkend leerbedrijf, biedt ook structuur, net zoals andere stageplekken dat doen: “We hebben een daily standup, we begeleiden studenten met een coach en er zijn opdrachten die ze uitvoeren. De studenten doen allemaal een HBO- of MBO-opleiding in IT.” Maar waar DIVD Academy verschilt, is de acceptatie van de studenten: “We bieden jongeren met een biculturele achtergrond ook een kans op een stageplek.”

Afgerekend op hun biculturele achtergrond

“Jongeren met een biculturele achtergrond, waarbij de ouders of grootouders niet in Nederland zijn geboren, hebben nog steeds moeite om een stageplek te bemachtigen. Er wordt te veel gekeken naar een naam en op basis daarvan wordt bepaald of ze iemand geschikt vinden om stage te lopen. Of ze moeten een motivatiebrief schrijven en ze worden dan afgekeurd vanwege bepaald taalgebruik. Daar prikken wij doorheen.”

“We willen graag meer mensen in IT, maar tegelijkertijd wijzen we mensen af op basis van hun naam of hun d’s en t’s. Het wordt dan echt een self-fulfilling prophecy. Er zitten echt veel jongeren tussen die de skills en de drive hebben om in IT aan de slag te gaan. Maar als die jongeren worden afgewezen, dan komen ze soms in de criminaliteit. En ik denk dan: dat had echt niet gehoeven.”

Honderden vrouwen die hetzelfde doen

Ook vrouwen worden vaak ontmoedigd om in IT te gaan, vertelt Astrid, omdat het een mannenwereld is. Daarom is ze blij met initiatieven van bijvoorbeeld de hogeschool in Utrecht die meiden bij elkaar zetten in een klas. Of de WICCA (Women in Cybersecurity Community Association) waar honderden vrouwen zijn aangesloten. “Daar zie je de kracht van aantallen en ontdek je dat er honderden vrouwen zijn die in dezelfde branche werkzaam zijn.”

Wat zou ze zeggen tegen bedrijven die zeggen ‘wij hebben geen quotum, wij nemen mensen aan op talent’? “Iedereen heeft een bias voor wat ze kennen. Dus het kan zijn dat je denkt dat anderen beter geschikt zijn, maar dat dat alleen gebaseerd is op wat je kent. Als iemand naar de universiteit is geweest, denk je misschien dat alleen die mensen slim genoeg zijn. Maar als je verder kijkt, dan zie je dat anderen net zo slim kunnen zijn.”

Denk na over wat je uitdraagt

Astrid: “Ik ben dus echt voor een vrouwen- of andersoortige quota. En dat gaat natuurlijk tegen onze calvinistische aard in, maar de proeftijd bestaat nog steeds. Als iemand toch niet voldoet, kan je alsnog een ander kiezen. Als je meer divers talent wilt aantrekken, dan denk je na over wat je uitdraagt. Bijvoorbeeld foto’s die niet alleen witte mannen laten zien, maar divers zijn. Dat helpt al.”

Op het moment dat je een vrouw of iemand met een andere sociaal-culturele achtergrond gaat aannemen, ga voorbij je vooroordelen en neem hen dan aan omdat ze de allerbeste kandidaat zijn. “Zorg dat ze, als je bijvoorbeeld de eerste vrouw aanneemt op een afdeling, met iemand kunnen sparren, zodat ze zich gesteund voelen. Anders zijn ze misschien binnen drie maanden al afgebrand en teleurgesteld. Het is zonde als je talent om die reden moet laten gaan.”

Door: Anne van den Berg

Hendrika Willemse-Vreugdenhil bespreekt op 27 juni 2023 tijdens The Future of Business Technology event van Dutch IT Leaders en Dutch IT Channel in een paneldiscussie met als onderwerp: ‘Hoe kan de ICT-branche impact maken met een krachtige diversity and inclusion strategy?’ Deelnemers aan deze discussie zijn: Melissa Scholten| Digital Realty, Dieuwke van Buren | Equals, Marga Reuver - Espresso gridpoint bv - Astrid Oosenbrug | DIVD Dutch Institute for Vulnerability Disclosure / COC. IT-beslissers kunnen zich gratis inschrijven voor dit event op Landgoed De Horst | De Horst 1 | 3971 KR | Driebergen-Rijsenburg.