Britt van den Berg, Netcompany: Innovatie vraagt om dialoog

“Bij onze klanten is de open overheid een belangrijk onderwerp” zegt Britt van den Berg, Country Managing Partner Netcompany Nederland. “Het is al langer bekend dat er veranderingen nodig zijn. Ik heb twintig jaar bij de Rijksoverheid gewerkt, dus ik heb dit ook zelf ervaren. De overheid moet tegenwoordig actiever werken aan openbaarmaking. Veel overheidsinstanties vinden het een uitdaging om dit te doen op een manier die voldoet aan wet- en regelgeving, zonder het proces te compliceren. Daar is nog veel winst te behalen.”

Een meer actuele trend is de impact die kunstmatige intelligentie heeft, en de voordelen ervan voor organisaties. Van den Berg: “Het is vooral belangrijk dat er een dialoog gevoerd wordt over het accepteren van kunstmatige intelligentie als een nieuwe realiteit, en het aanpassen van onze oplossingen daaraan. In plaats van ons te concentreren op wat er mis kan gaan, zouden we moeten kijken naar hoe we het maximale uit deze technologie kunnen halen in de hedendaagse wereld.”

AI

Ook bij Netcompany speelt AI een rol in de propositie. “Binnen Netcompany gebruiken we sinds enige tijd artificial intelligence om intern makkelijker terug te kunnen vinden of we al eens met bepaalde uitdagingen te maken gehad hebben en welke oplossingsrichting we toen gekozen hebben. Met bijna 8.000 medewerkers in heel Europa is het niet altijd duidelijk of een bepaald probleem al eerder is aangepakt. Met AI kunnen we op basis van onze interne kennis en ervaring gemakkelijker relevante informatie vinden zonder dat we iedereen persoonlijk hoeven te kennen. Dit maakt het hergebruik van eerder gemaakte oplossingsrichtingen door collega's mogelijk.”

Ze benadrukt dat het belangrijk is om niet vanuit bedreigingen te denken, maar vanuit mogelijkheden. Ze noemt een voorbeeld uit het onderwijs: “Ik zag onlangs een video, waarin iemand een situatie schetste van een docent die slim inspeelt op de populariteit van generatieve AI. In plaats van te verbieden dat AI wordt gebruikt, vraagt hij leerlingen juist om AI de opdracht te geven een uittreksel te maken. Vervolgens werd in de klas, zonder digitale hulpmiddelen, besproken hoe goed dat uittreksel was en welke verbeteringen zij zelf zouden aanbrengen.”

Behoeften

“Op die manier wordt technologie ingezet als basis, niet als eindproduct. Dit vind ik een interessante benadering. Ik denk dat bedrijven en overheden dit ook zo zouden moeten kunnen doen. Het is nu eenmaal de nieuwe standaard. De vraag is dus hoe we die kunnen verfijnen en laten aansluiten op onze behoeften. Als je er goed over nadenkt, zijn er allerlei fascinerende oplossingen mogelijk die nu nog niet bestaan. De snelheid waarmee deze technologie zich ontwikkelt is verbazingwekkend. Niemand heeft nog de definitieve antwoorden.”

Ook informatieveiligheid staat onverminderd hoog op de agenda. “Hoewel we het misschien niet echt meer een 'trend' kunnen noemen, is het toch nog steeds relevant. Misschien is de huidige trend wel dat we vinden dat informatieveiligheid vanzelfsprekend zou moeten zijn, maar dat in de praktijk nog niet altijd het geval is.”

Regels

Wat vooral bij de overheid speelt is dat sommige partijen nog steeds moeite hebben met de strikte regels rondom aanbestedingen. “Hoewel ik begrijp waarom deze regels bestaan, heb ik zelf ook ervaren dat aanbestedingen vaak worden gezien als een grote uitdaging. Tijdens mijn tijd als CIO bij verschillende overheidsinstanties merkte ik dat er vaak voor wordt gekozen om alles tot in detail vast te leggen bij een uitvraag in de markt, om zo min mogelijk risico te lopen. “

“De uitdaging voor de overheid is om meer te investeren aan het begin van het traject. Door te focussen op de functionele vraag in plaats van alleen het inhuren van personeel, geloof ik dat er meer versnelling kan worden gebracht in de digitale transformatie. Het is niet productief als de opdrachtgever precies voorschrijft welke technische oplossing nodig is. Je hebt een probleem en je wilt daar een oplossing voor; punt.”

Effectief

“Wat effectief werkt, is een dialoog tussen de overheid en verschillende leveranciers. Na een eerste selectieproces kunnen diepgaande gesprekken helpen bij het formuleren van de functionele vraag. Zo krijgt de leverancier de ruimte om met een oplossing voor het probleem te komen, in plaats van simpelweg te bouwen wat tot in detail is voorgeschreven.”

Op basis van haar ervaring in leidinggevende functies binnen diverse overheidsorganisaties, durft zij de stelling aan dat de risicomijdende houding van de overheid leidt tot inefficiënt gebruik van belastinggeld. “Dit inzicht vormt de basis van mijn professionele overtuiging van en mijn geloof in de propositie van Netcompany in Nederland.”

Ze legt uit: “Bij ons ligt de focus namelijk sterk op het hergebruik van softwarecomponenten of zelfs hele platforms. Hoewel dit voor sommigen wellicht technisch klinkt, komt het neer op het hergebruik van oplossingen die in een soortgelijke omgeving, voor een soortgelijk probleem effectief zijn gebleken. Neem bijvoorbeeld een Belastingdienst in Denemarken, Zweden of het Verenigd Koninkrijk. Zij voeren vergelijkbare taken uit als de Belastingdienst in Nederland.”

Herbruikbaar

“Voor bepaalde functionaliteiten die in veel Europese landen nodig zijn, hoeft software niet steeds opnieuw ontwikkeld te worden. Natuurlijk is lokale fine-tuning noodzakelijk, maar we zijn ervan overtuigd dat veel functionaliteiten herbruikbaar zijn op een hoger abstractieniveau. Dit kan de digitale transformatie versnellen.”

Daarvoor is zij regelmatig in gesprek met CIO's. “In grote lijnen zie ik twee soorten CIO-rollen. Ten eerste de CIO als strategisch adviseur, zoals ik die rol vervulde bij de Sociale Verzekeringsbank (SVB). In die positie draag je de verantwoordelijkheid voor het adviseren over de (mogelijke) impact van technologische ontwikkelingen op het primaire proces van de organisatie, en moet je de organisatie vooruit helpen binnen de wettelijke kaders.”

Samenwerking

Daarnaast is er de CIO wiens rol verweven is met de functie van directeur IT. “Hier ligt de nadruk meer op de implementatie en uitvoering van technologische oplossingen, waarbij naleving van wetten en regelgeving essentieel is. Het is een interessante discussie of deze rollen gescheiden moeten blijven. Sommigen beweren dat een CIO niet tegelijkertijd kan creëren èn toetsen. Mijn overtuiging is echter dat deze rollen wel gecombineerd kunnen worden, mits de lines of defense goed zijn beheerd.”

Ze besluit: “Ik geloof dat er steeds meer samenwerking zou moeten zijn tussen politiek, overheid, wetenschap en bedrijfsleven. Deze partijen moeten gezamenlijk denken vanuit het belang van de burger. Er heerst vaak een beeld dat bedrijven alleen uit zijn op winstmaximalisatie. Ik wil dit beeld graag nuanceren. Bedrijven kunnen wel degelijk meerwaarde leveren en hiervoor eerlijk beloond worden. Het primaire doel zou altijd moeten zijn om meerwaarde te bieden, zodat burgers ervaren dat het steeds makkelijker wordt om hun zaken beter, en dus veiliger, te regelen.”