Witold Kepinski - 24 december 2023

Vier kansen en risico’s rond Generative AI

Generatieve AI, we kunnen er tegenwoordig haast niet meer omheen – en dat is maar goed ook. De technologie die op basis van een eerste aanzet zelfstandig teksten en visuals kan creëren, heeft de manier waarop we onze creativiteit gebruiken en problemen oplossen enorm veranderd. Hoewel (generatieve) AI in eerste instantie wat terughoudend werd ontvangen – vooral vanwege de angst dat er banen verloren zouden gaan – wordt het steeds duidelijker dat deze technologie menselijke capaciteiten juist kan aanvullen in plaats van vervangen.

Vier kansen en risico’s rond Generative AI image

Naarmate generatieve AI zich blijft ontwikkelen en meer aandacht krijgt in de zakenwereld, wordt de technologie steeds vaker ingezet om productiviteit te verbeteren, innovatie te bevorderen en besluitvorming te optimaliseren. Maar, net zoals iedere opkomende technologie, brengt ook generatieve AI een aantal uitdagingen met zich mee.

Op basis van het recente Future of Work rapport van Cognizant, belicht Gregory Verlinden, Associate VP Analytics & AI bij Cognizant, vier belangrijke uitdagingen die generatieve AI met zich meebrengt, maar ook de kansen die het biedt.

  • Overbodige banen. Het is waar dat de integratie van generatieve AI op de werkplek bepaalde functies kan beïnvloeden, vooral als er sprake is van repititieve of data-intensieve taken zoals bij het uitvoeren van analyses of in de klantenservice. Maar, generatieve AI brengt ook veel kansen met zich mee. Zo is er een groeiende vraag naar hooggeschoolde werknemers die kunnen werken met AI-systemen. Bovendien benadrukt Sam Altman, CEO van OpenAI, voortdurend het belang van menselijke betrokkenheid. Altman zegt dat hoewel generatieve AI vandaag de dag ‘een deel’ van het werk goed uitvoert, er uiteindelijk altijd een mens nodig is.

  • Vooroordelen en ethiek. AI kan, op basis van de data die het gebruikt, onbedoelde vooroordelen oppikken en zelfs versterken, wat ethische problemen met zich meebrengt. Denk aan zaken zoals het gebruik van privacygevoelige gegevens, het verkrijgen van toestemming om data te gebruiken, en het voorkomen van misbruik van de gegevens die door het AI-model zijn gegenereerd. De mate van vooroordelen in AI hangt af van de vooroordelen die zich al bevinden in de data waarop het AI-model is getraind. Om dit soort ethische problemen te voorkomen, is het belangrijk om AI-systemen te trainen met zorgvuldig geselecteerde, betrouwbare, en diverse data. Ook moeten deze systemen regelmatig worden gecontroleerd en geëvalueerd om eventuele vooroordelen te identificeren en aan te pakken, en om ervoor te zorgen dat AI-systemen betrouwbaar en onpartijdig handelen. Daarnaast is transparantie van de trainingsdata en open communicatie over de mogelijke vooroordelen essentieel. Niet alleen voor de mensen die de AI gebruiken, maar voor alle belanghebbenden.
  • Regelgevingen. Hoewel de invoering van wet- en regelgevingen, zoals de AI-act, in eerste instantie ontmoedigend kunnen lijken, hebben deze een cruciaal doel: het waarborgen van de ethische en verantwoorde ontwikkeling van AI-technologieën, en de implementatie ervan. Veel bedrijven tasten momenteel nog in het duister over deze aankomende maatregelen en wat dit voor hen gaat betekenen.

    Een oplossing hiervoor is een open gesprek tussen de Europese Unie en de belanghebbende organisaties. Denk aan bedrijven die AI-technologieën ontwikkelen, implementeren of gebruiken. Zij moeten in staat zijn input te geven over hoe de voorgestelde regels hun activiteiten kunnen beïnvloeden. Ook academische instellingen en experts op het gebied van AI en ethiek, kunnen waardevolle inzichten bieden over de technische en ethische aspecten van de AI-regelgeving. Met deze transparante, wederzijdse communicatie krijgen belanghebbenden de mogelijkheid om hun expertise en inzichten te uiten om de effectiviteit van de aankomende wet- en regelgevingen te vergroten.

  • Duurzaamheid. We kunnen de impact van AI op het milieu niet negeren. In dit opzicht wordt AI al snel bestempeld als een bron van verhoogd energieverbruik, terwijl we moeten realiseren dat AI ook de potentie heeft om juist een positieve bijdrage te leveren aan het milieu. Zo kan generatieve AI een waardevol hulpmiddel zijn bij het bevorderen van duurzaamheid en milieuvriendelijke bedrijfsvoering door processen te optimaliseren, producten te verbeteren en bedrijven in staat te stellen proactief en efficiënt met milieukwesties om te gaan. Hiermee zijn bedrijven niet alleen in staat hun ecologische voetafdruk te verkleinen, maar ook kosten te besparen.

    De beoordeling van AI op het gebied van duurzaamheid moet ook niet alleen afhangen van het verbruik van energie, maar ook van de manier waarop deze energie wordt opgewekt. Daarom moet de prioriteit worden gegeven aan groene, hernieuwbare energiebronnen en slimme toepassingen. Hierdoor kan generatieve AI effectief worden ingezet om positieve resultaten te behalen en wordt tegelijkertijd gebruik gemaakt van groene energie, wat bijdraagt aan een duurzamere toekomst.

Generatieve AI biedt organisaties enerzijds innovatieve mogelijkheden die banen kunnen verrijken. Anderzijds brengt het ook ethische vraagstukken met zich mee, zoals vooroordelen en de integriteit van data. Om deze ethische ontwikkelingen te waarborgen, wordt er gewerkt aan verschillende regelgevingen, zoals de voorgestelde AI-act. Een andere kwestie is de milieu-impact van AI, waarbij energieverbruik een bron van zorg is. AI kan echter ook positieve bijdragen leveren aan duurzaamheid door efficiëntieverbeteringen en milieubewuste praktijken ondersteunen. Om de inzet van generatieve AI tot een succes te maken is samenwerking, verantwoordelijkheid en transparantie nodig om kansen te benutten en uitdagingen te overwinnen.

Axians 12/11/2024 t/m 26/11/2024 BN+BW