Hoe kan CIO 3.0 organisaties in hun digitale transformatie leiden?
Turbulente tijden zorgen ervoor dat organisaties en hun leiders zichzelf telkens opnieuw moeten uitvinden. De digitale transformatie van het afgelopen decennium zorgt voor disruptie van onder meer de zorgsector en verplaatst het contact met de patiënt naar de digitale wereld. Inmiddels zijn ICT en digitalisering strategische bedrijfsfactoren en vereist het leiden met digitale transformatie om visie en sturing door het topmanagement.
Het eind vorig jaar gepubliceerde boek ‘CIO 3.0 - Leiden met Digitale Transformatie’ van Karin Zwiggelaar en Antoon van Luxemburg belooft handvatten voor wie succes wil behalen in het digitale tijdperk. Het boek is een volledig herziene en geactualiseerde versie van ‘CIO 3.0 – Het verschil maken bij digitale transformatie’ uit 2016.
De ondertitel ‘Leiden met Digitale Transformatie’ benadrukt volgens Zwiggelaar en Van Luxemburg de essentie van leiderschap van zowel de organisatie als van de mensen die deze digitale transformatie moeten sturen - een taak waar de CIO wel een leiderschapsrol heeft maar deze niet alleen kan vervullen. In een volledig nieuw hoofdstuk gaan de auteurs daarom in op de rol van bestuur, businessmanagement en toezichthouders. Zij spelen een cruciale rol bij het sturen van de business-transformatie van de organisatie naar de digitale toekomst.
Collectieve verantwoordelijkheid
Dit wordt geïllustreerd met diverse voorbeelden vanuit onder meer de zorg. Het gaat niet langer alleen om een digitale strategie, maar om het omarmen van een strategie in de digitale wereld. Het leiden en realiseren van digitale transformatie is niet alleen de taak van C-niveau, maar vereist collectieve verantwoordelijkheid.
Het is essentieel om management en medewerkers actief te betrekken bij deze verandering. Digitale transformatie draait niet alleen om technologie, maar ook om het ontwikkelen van de juiste vaardigheden bij zowel medewerkers als het management. Het vermogen van de organisatie om zich aan te passen aan een meer digitale toekomst vraagt om het ontwikkelen van een digitale mindset en nieuwe competenties.
Kompas voor digitale strategie en transformatie
Het boek biedt volgens de auteurs een actueel kompas om de digitale strategie en transformatie van hun organisaties vorm te geven. Organisaties en hun CIO’s hebben de afgelopen jaren veel geleerd van hun ervaringen met digitale transformatie. Deze nieuwe editie omarmt recente technologische ontwikkelingen als data en AI, ondersteund door het steeds breder gebruik van cloud-omgevingen en clouddiensten. Recent zagen we al dat UMC Groningen AI inzet in hun primaire zorgproces.
De rol van digitalisering en ICT is steeds bepalender geworden voor het bestaansrecht van organisaties, waardoor het een strategisch bedrijfsmiddel is geworden. Dit betekent ook dat organisaties anders moeten omgaan met de sturing en ontwikkeling van digitalisering en digitale transformatie. Niet overlaten aan de techneuten van ICT alleen. Het bewustzijn, de kennis en ontwikkeling van digitale technologie moeten in alle lagen van de organisatie doordringen. Digitale transformatie is chefsache, en de CIO fungeert daarbij als coach voor bestuur en management.
Leiderschapsrol van CIO 3.0
De rol van de CIO is aan het veranderen van een ondersteunende functie met beperkte invloed naar een leiderschapsrol met grote impact: de CIO 3.0. De CIO 3.0 richt zich op innovatie, klantinteractie, samenwerking met netwerkpartners en business-transformatie om de digitale toekomst van de organisatie vorm te geven. Tegelijkertijd waarborgt de CIO 3.0 de cruciale aspecten van ICT en zorgt voor de benodigde beschikbaarheid, snelheid, wendbaarheid en schaalbaarheid van de ICT-omgeving, zelfs in sommige gevallen tot het elimineren van de interne ICT-afdeling.
De opdracht van de CIO 3.0 omvat drie belangrijke facetten:
- Coaching van het senior management.
- Transformatie naar een wendbare ICT-functie.
- Ontwikkeling van een businessstrategie in het digitale tijdperk.
Als coach voor het senior management is het noodzakelijk dat CEO’s en business managers de strategische kansen van nieuwe technologieën begrijpen en benutten. Hierbij kan de CIO 3.0 een cruciale rol spelen door hun collega's op C-niveau te begeleiden en te laten zien welke mogelijkheden digitale technologie biedt voor de transformatie van de organisatie.
Als changemanager van de ICT-functie is het aan de CIO 3.0 om ervoor te zorgen dat de ICT-functie klaar is voor de digitale transformatieambitie van de organisatie. Als business strateeg ondersteunt de CIO 3.0 de organisatie bij het ontwikkelen en realiseren van de digitale strategie. Dit omvat het bieden van een superieure digitale klantervaring, het verbeteren van wendbaarheid en kostenreductie in de gehele waardeketen. De CIO 3.0 verkent actief nieuwe mogelijkheden voor omzetgroei, productverbetering en nieuwe businessmodellen in de digitale economie.
Concept van digitale transformatie
We leven in een tijd van crises en ingrijpende maatschappelijke, economische en technologische veranderingen. Deze veranderingen hebben verstrekkende gevolgen en hebben grote impact op de continuïteit van veel organisaties, in diverse sectoren zoals zorg, onderwijs, energie en financiën.
De snelle evolutie van informatie- en communicatietechnologie, met ontwikkelingen zoals internet, mobiele apparaten, data-analyse, cloud, sensoren en kunstmatige intelligentie, leiden tot een disrupties die hele sectoren beïnvloeden. Digitale transformatie draait om het herdefiniëren van klantgerichte waardeproposities en het herinrichten van werkprocessen in een omgeving waar digitale technologieën een dominante rol spelen. Dit omvat het streven naar een betere gebruikerservaring, efficiëntie in bedrijfsprocessen en het werken volgens nieuwe bedrijfsmodellen.
Digitale transformatie betekent een intensief veranderingsproces op verschillende niveaus van een organisatie, inclusief producten/diensten, distributiekanalen, bedrijfsprocessen, ondersteunende technologie, kennis, vaardigheden en mindset van medewerkers. Het boek belicht diverse cases en voorbeelden van de verschillende facetten van digitale transformatie.
Digitale transformatie betekent een intensief veranderingsproces op verschillende niveaus van een organisatie.
Wendbare ICT-functie organiseren
Om organisaties te faciliteren in deze digitale transformatie, moet de ICT-functie zelf ook transformeren. Historisch gezien evolueert ICT van een ondersteunende functie naar een cruciale factor die het succes of falen van een organisatie bepaalt.
De ICT-functie heeft zich historisch gezien in drie fasen ontwikkeld:
- ICT 1.0: als technisch georiënteerde functie.
- ICT 2.0: als bruggenbouwer tussen business en ICT.
- ICT 3.0: als integraal en strategisch onderdeel van de business.
Het overbruggen van de kloof tussen business en ICT is essentieel. In een tijd van toenemende digitalisering is integrale samenwerking cruciaal voor het behalen van succes en snelheid. In de wereld van ICT 3.0 is digitaal werken en communiceren de norm binnen het primaire proces. De klant staat centraal, fysieke en digitale dienstverlening versterken elkaar en er wordt gestreefd naar unieke klantervaringen. De ICT-functie moet hierop aansluiten. Het boek legt uit hoe organisaties kunnen werken naar dit toekomstperspectief.
De ICT-functie moet zich tijdig aanpassen en beschikken over de juiste ICT-capaciteiten om nieuwe digitale kansen te benutten en te ontwikkelen. Wendbaarheid is daarbij essentieel en vraagt om verandering op meerdere vlakken, waaronder mens en cultuur, architectuur en technologie, en proces en governance. Het boek biedt diepgaande inzichten over de benodigde veranderingen en hoe deze te realiseren.
Cruciale rollen
De rol van de CIO 3.0 kan niet op zichzelf staan. Het bestuur en businessmanagement hebben een cruciale rol bij de sturing van de business-transformatie van de organisatie naar de digitale toekomst. Dit is een complex proces dat grote investeringen en kennisontwikkeling vereist. Het gaat niet langer alleen om een digitale strategie, maar om het omarmen van een strategie in de digitale wereld.
Het topmanagement moet de samenwerking met en verbinding tussen de business en de ICT-functie bevorderen, waarbij ze de zwakste schakel transformeren naar een even sterke schakel. Dit doen ze door het formuleren van een duidelijke digitale visie, het creëren van een digitale cultuur van het bevorderen van de integrale samenwerking tussen business en ICT en het waarborgen van betrokkenheid van de verschillende stakeholders. De verbinding wordt dan een krachtige motor voor groei en innovatie.
Voortdurende digitale verandering
‘CIO 3.0 - Leiden met Digitale Transformatie’ wil als een wegwijzer fungeren voor leiders en professionals in het begrijpen van de complexe en veranderende omgeving, en in het nemen van actieve stappen om succesvol te zijn in dit tijdperk van voortdurende digitale verandering. Dit is niet alleen een kwestie van technologie, maar van leiderschap, aanpassing en het vermogen om de organisatie naar een digitale toekomst te leiden. Dit boek biedt een kompas om die reis te navigeren en de impact van digitale transformatie te begrijpen en om te zetten in daadwerkelijke vooruitgang.
Het boek is bedoeld voor directie, bestuurders, businessmanagers, toezichthouders, financiële en HR-managers, ICT-managers en ICT-professionals. Of het nu van begin tot eind of in willekeurige volgorde wordt doorgenomen, het boek biedt een gestructureerd overzicht van de immense veranderingen die onze tijd doormaakt, ondersteund door voorbeelden, visuele weergaves en cases en benadrukt wat dit betekent voor organisaties en hun leiders.
Over de auteurs
Karin Zwiggelaar en Antoon van Luxemburg zijn ervaren adviseurs op het gebied van digitale strategie en informatiemanagement en verbonden aan adviesbureau M&I/Partners.
