Florian Tack, Gartner: overheden staan voor grote uitdagingen door steeds snellere technologische evolutie

Florian is verantwoordelijk voor het consulting advies aan de publieke sector in België, met een focus op de Vlaamse overheid, de Brusselse overheid en de publieke transportorganisaties in België.

Overheden opereren in een complex geopolitiek speelveld met verschillende economische uitdagingen. Dit versterkt de focus op het beheersen van technologie kosten, en maakt het noodzakelijk om voldoende adaptief en ‘resilient’ te zijn. “Een sterk veranderende technologie markt en uitdagingen zoals de War for IT Talent en het moderniseren van legacysystemen, zeker in de publieke sector, leiden tot een grote nood aan onafhankelijke strategische begeleiding” zegt Florian Tack. “Bij onze klanten in de publieke sector zijn er twee onderwerpen top-of-mind 1) Hoe de mogelijkheden van Data & AI te benutten om enerzijds de interne werking en anderzijds de dienstverlening naar burgers en bedrijven te verbeteren? 2) Hoe kunnen we deze technologieën flexibel sourcen en geschikte partnerships afsluiten met leveranciers?”

AI en het belang van de juiste foundations

Veel organisaties stellen zich de vraag wat die steeds sneller wordende evolutie aan digitale technologie trends voor hen betekent. Bovendien is de verwachting en hype rond AI enorm. “Bij veel klanten, ook in de publieke sector, is het besef ontstaan dat AI een enorm potentieel heeft, maar ook gevaren inhoudt. Wat ik had verwacht, is dat overheidsorganisaties snel in actie zouden komen en hierop zouden springen. Maar in de realiteit gaan ze met de handrem aan de slag , waarbij ze de focus leggen op experimenteren en nadenken over wat in hun situatie de use-cases zijn met de meeste toegevoegde waarde, maar die ook haalbaar zijn om te realiseren.”

Overheden zetten in op digitale platformen en assistenten om een meer gerichte en inclusieve dienstverlening aan te bieden aan burgers en bedrijven “Exact daar zien we veel toepassingen waar AI het verschil kan maken -. Maar los van de verschillende use-cases zie je dat veel organisaties worstelen met de basis. Je kunt wel experimenteren met AI en hier en daar enkele use-cases uitrollen, maar als je je basis en je datamanagement niet op orde hebt, ga je nooit op grote schaal de voordelen van AI realiseren.”

Op dat laatste punt, de foundations, merkt hij dat er veel vragen leven bij klanten. “Die gaan over architectuur, dataplatformen, maar ook over hoe ze zich moeten organiseren, welke rollen er nodig zijn binnen de organisatie rond datamanagement de juiste verantwoordelijkheden neer te zetten, en hoe governance moet worden ingericht. Specifiek binnen de overheid merk ik daar een lagere maturiteit.”

Gartner Consulting speelt hierin een heel eigen rol. “Wij implementeren nooit oplossingen en rollen ze ook niet uit. Wij ondersteunen en adviseren organisaties op deze strategische onderwerpen en versterken hun eigen teams. Het is niet zo dat wij advies geven en dan vertrekken. Wij co-creëren met onze klanten, en baseren ons advies op best practices & benchmarking inzichten. Vervolgens zorgen we er voor dat dat het goed landt in de organisatie, zodat zij ermee aan de slag kunnen en het kunnen realiseren. Vaak blijven wij dan gedurende de realisatieperiode ook nog aan boord als een kwaliteitsborgingspartner om ervoor te zorgen dat zij de juiste acties blijven nemen.”

“Om een concreet voorbeeld te geven, wij helpen verschillende organisaties momenteel een target Data & AI operating model uit te werken. Hierbij denken we na over welke profielen je nodig hebt, welke activiteiten zij moeten uitvoeren, met wie zij moeten praten, et cetera. We denken ook na over governance boards die binnen de organisatie moeten worden opgezet, en welke business en IT stakeholders hieraan moeten deelnemen.”

Bovendien is het verantwoord omgaan met Data & AI, zeker bij overheden, belangrijk om digital trust te creëren bij burgers en bedrijven. “Veel overheden gaan daar heel bewust mee om, ze zijn eerder risico-avers. Vandaar dat ze misschien ook een beetje trager zijn. Ze willen liever eerst goed nadenken en ervoor zorgen dat wat ze doen, correct is, dat het mag, dat het ethisch verantwoord is, en pas dan gaan ze oplossingen uitrollen.” Het opzetten van een Data & AI Ethics Board zien we bij verschillende overheidsorganisaties.

Technologie sourcing en de balans tussen flexibiliteit & compliance

Naast de uitdagingen en mogelijkheden rond Data & AI zien we ook een tweede belangrijke uitdaging die top-of-mind is, nl. hoe deze technologieën flexibel sourcen en geschikte partnerships af te sluiten?

Bij sourcing spelen verschillende overwegingen mee. “De behoefte aan betrouwbaarheid en stabiliteit van leveranciers is cruciaal voor overheden. Ze willen werken met partners die niet alleen nu, maar ook in de toekomst consistent kunnen presteren. Daarnaast speelt de schaalbaarheid en flexibiliteit van oplossingen een belangrijke rol. Overheden zoeken leveranciers die mee kunnen groeien en zich kunnen aanpassen aan veranderende behoeften en omstandigheden.”

Een ander belangrijk aspect is de mate van innovatie. “Leveranciers moeten in staat zijn om vooruitstrevende technologieën te bieden die bijdragen aan de digitale transformatie van overheidsdiensten. Kosten zijn natuurlijk ook een overweging, maar steeds vaker zien we dat de totale waarde en langetermijnvoordelen zwaarder wegen dan de initiële prijs.”

Tot slot is de naleving van regelgeving zoals NIS2 een belangrijke factor. “Overheden willen zeker weten dat hun leveranciers voldoen aan alle wettelijke vereisten en ethische standaarden, vooral als het gaat om gegevensbescherming en privacy.”

“We zien in België dat veel overheden in het verleden verschillende delen van hun IT-operations en -infrastructuur hebben uitbesteed aan één partij. De voorbije jaren zagen we dan weer de tendensrichting een best-of-breed-aanpak, waarbij het aantal externe partners waarmee moet samengewerkt worden sterk wordt verhoogd Om de end-to-end dienstverlening te garanderen tussen deze verschillende partners is het noodzakelijk om een heldere strategie te hebben rond Service Integratie en Management (SIAM). Bovendien merken we op dat veel organisaties die in het verleden geoutsourcet hebben meer skills in-house beginnen te ontwikkelen. Ze denken na over welke functies ze zeker zelf moeten blijven uitvoeren, vooral die welke strategisch zijn voor een overheid op het gebied van IT, digital en data.”

“In deze dynamische markt helpen wij overheden door hen te adviseren bij het opstellen van een duidelijke sourcing strategie, het definiëren van duidelijke criteria en benchmarks voor leveranciersselectie en het opzetten van een strategie voor leveranciersbeheer en SIAM. Zo kunnen zij weloverwogen beslissingen nemen en duurzame samenwerkingen aangaan.”