EU onthult ProtectEU – een nieuwe Europese interne veiligheidsstrategie

In een veranderde veiligheidsomgeving en een evoluerend geopolitiek landschap, waar hybride bedreigingen door vijandige buitenlandse staten en door de staat gesponsorde actoren toenemen, waar machtige georganiseerde misdaadnetwerken zich verspreiden en criminelen en terroristen steeds vaker online opereren, moet Europa zijn aanpak van interne veiligheid herzien. De strategie, aangekondigd door voorzitter von der Leyen in de politieke richtsnoeren, zal de reactie van de Unie op nieuwe en traditionele bedreigingen voor de interne veiligheid verbeteren.

De strategie is gericht op het bevorderen van een cultuurverandering op het gebied van interne veiligheid, met een benadering die de hele maatschappij bestrijkt en burgers, bedrijven, onderzoekers en het maatschappelijk middenveld omvat. Veiligheidsaspecten worden geïntegreerd in de ontwikkeling van nieuwe initiatieven en een nieuw Europees governancekader voor interne veiligheid zal de implementatie van de strategie ondersteunen.

Zoals Ursula von der Leyen , voorzitter van de Europese Commissie, zei: “Veiligheid is een van de belangrijkste voorwaarden voor open, levendige samenlevingen en een bloeiende economie. Daarom lanceren we vandaag een belangrijk initiatief om veiligheidsdreigingen zoals terrorisme, georganiseerde misdaad, toenemende cybercriminaliteit en aanvallen op onze kritieke infrastructuur beter aan te pakken. We zullen Europol versterken en rechtshandhaving up-to-date tools geven om criminaliteit te bestrijden. Maar ook onderzoekers, bedrijven en zelfs burgers kunnen bijdragen aan meer veiligheid voor iedereen.”

De Europese Interne Veiligheidsstrategie is een aanvulling op de Paraatheidsuniestrategie en het Europees Defensiewitboek. Samen met het aanstaande Europees Democratieschild vormen ze een uitgebreid raamwerk voor een veilige, beveiligde en veerkrachtige EU.

Belangrijkste doelstellingen en acties

Een nieuw Europees intern veiligheidsbestuur

Het nieuwe dreigingslandschap vereist een verandering van mentaliteit en een verbeterde EU-aanpak van interne veiligheid:

• Het identificeren van de gevolgen van initiatieven van de Commissie voor de veiligheid en paraatheid vanaf het begin en gedurende het hele onderhandelingsproces,
• Regelmatige dreigingsanalyses met betrekking tot de interne veiligheid ter ondersteuning van het werk van het Veiligheidscollege en de uitwisselingen in de Raad,
• Regelmatige rapportage aan het Europees Parlement en de Raad om de uitvoering van belangrijke initiatieven te volgen en te ondersteunen.

Anticiperen op veiligheidsbedreigingen door nieuwe manieren van het delen van inlichtingen

Omdat veiligheid begint met effectieve anticipatie, moet de EU vertrouwen op hoogwaardige situationele bewustwording en dreigingsanalyse:

• Regelmatig overzichten ontwikkelen van het interne veiligheidsdreigingslandschap van de EU, voortbouwend op verschillende risico- en dreigingsbeoordelingen die met name door EU-agentschappen zijn uitgevoerd,
• Verbeter de inlichtingenuitwisseling door de lidstaten met de Single Intelligence Analysis Capacity (SIAC) van de EU,
• Zorg voor een betere informatie-uitwisseling tussen lidstaten en EU-agentschappen en -organen.

Effectievere instrumenten voor rechtshandhaving en sterkere JBZ-agentschappen

Rechtshandhaving heeft de juiste tools nodig om effectief te zijn. En aangezien 85% van de strafrechtelijke onderzoeken afhankelijk is van digitale informatie, omvat dit ook rechtmatige toegang tot gegevens:

• Een nieuw mandaat voor Europol om het om te vormen tot een werkelijk operationeel politieagentschap om de ondersteuning aan de lidstaten te versterken,
• Het versterken van Frontex, Eurojust en ENISA en het waarborgen van nauwe samenwerking tussen agentschappen,
• Het verbeteren van de operationele capaciteiten met een nieuw systeem voor kritieke communicatie om grensoverschrijdende communicatie tussen verschillende autoriteiten mogelijk te maken,
• Een routekaart voor rechtmatige en effectieve toegang tot gegevens voor wetshandhaving,
• Een technologische routekaart voor encryptie en een effectbeoordeling met het oog op de actualisering van de EU-regels voor gegevensbewaring.

Veerkracht opbouwen tegen hybride bedreigingen

De EU moet haar weerbaarheid tegen hybride bedreigingen vergroten door kritieke infrastructuur te beschermen, cyberveiligheid te versterken en online bedreigingen te bestrijden:

• De lidstaten moeten de CER- en NIS2-richtlijnen volledig implementeren,
• Een nieuwe Cybersecurity Act en nieuwe maatregelen om cloud- en telecomdiensten te beveiligen en technologische soevereiniteit te ontwikkelen,
• Maatregelen om de afhankelijkheid van individuele buitenlandse leveranciers te verminderen en onze toeleveringsketens te ontdoen van risicovolle leveranciers, waaronder herziening van de inkoopregels,
• Versterk de veiligheid van transportknooppunten met een EU-havenstrategie en nieuwe rapportagesystemen om de luchtvaartbeveiliging, het transport en de toeleveringsketens te versterken.
• Een actieplan tegen chemische, biologische, radiologische en nucleaire (CBRN) bedreigingen.

Bestrijding van ernstige en georganiseerde criminaliteit

Er zijn strengere regels nodig om georganiseerde misdaadnetwerken te bestrijden. Rechtshandhaving moet achter hun geld aan kunnen gaan. Kinderen moeten beter worden beschermd tegen georganiseerde misdaad:

• Een nieuw juridisch kader voor georganiseerde misdaad, met strengere regels voor onderzoeken,
• Een nieuwe strategie en actieplan inzake drugs en drugshandel,
• Een actieplan voor de bescherming van kinderen tegen criminaliteit,
• Het versterken van de 'Follow the Money'-aanpak, onder meer door volledige omzetting van de nieuwe regels inzake het terugvorderen en in beslag nemen van activa,
• Nieuwe wetgeving tegen wapenhandel; nieuwe EU-strategieën tegen mensenhandel en inzake slachtofferrechten.

Bestrijding van terrorisme en gewelddadig extremisme

Nu het terroristische dreigingsniveau in de EU hoog blijft, moet de EU goed toegerust zijn om dreigingen te anticiperen, radicalisering te voorkomen, burgers te beschermen en te reageren op aanslagen:

• Een nieuwe EU-agenda ter voorkoming en bestrijding van terrorisme en gewelddadig extremisme,
• Een nieuwe gereedschapskist om radicalisering te voorkomen,
• Haalbaarheidsstudie voor een nieuw EU-breed systeem voor het traceren van terrorismefinanciering.

De EU als sterke mondiale speler op het gebied van veiligheid

Om de gevolgen van wereldwijde instabiliteit tegen te gaan, moet de EU haar veiligheidsbelangen buiten haar grenzen actief verdedigen door de internationale samenwerking op het gebied van veiligheid te versterken en:

• Het versterken van partnerschappen met belangrijke regio's zoals Latijns-Amerika en het Middellandse Zeegebied,
• Het sluiten van internationale overeenkomsten door Europol en Eurojust, met inbegrip van de oprichting van gezamenlijke operationele teams met lokale rechtshandhavingsautoriteiten,
• Versterking van de informatie-uitwisseling met vertrouwde derde landen,
• Het voltooien van de herziening van het visumopschortingsmechanisme en het aanpakken van veiligheidsaspecten in de komende visumstrategie.

Achtergrond

De Commissie heeft er samen met Europol voor gezorgd dat de acties van de Interne Veiligheidsstrategie worden ondersteund door bewijsmateriaal uit de EU Ernstige en Georganiseerde Criminaliteitsdreigingsbeoordeling (EU-SOCTA). De beoordeling die op 18 maart werd gepresenteerd, benadrukt prioritaire misdaadgebieden en belangrijke bedreigingen waarmee de EU de komende vier jaar te maken krijgt.