Witold Kepinski - 10 april 2025

Promotie onderzoek: techbedrijven gebruiken 'groene smoesjes' in klimaatdebat

Grote techbedrijven als Google, Apple en Amazon presenteren zichzelf als de oplossing voor de klimaatcrisis, terwijl ze tegelijkertijd vaak bekritiseerd worden om hun aanzienlijke milieu-impact. Deze tegenstrijdigheid is het onderwerp van het proefschrift van media- en cultuurwetenschapper Rianne Riemens, die op 16 april aan de Radboud Universiteit promoveert.

Promotie onderzoek: techbedrijven gebruiken 'groene smoesjes' in klimaatdebat image

Riemens analyseerde de marketinguitingen van techbedrijven uit Silicon Valley tussen 2019 en 2024. Haar onderzoek richt zich op de culturele invloed van deze bedrijven, naast hun economische belang. Ze stelt dat de publieke uitingen van techbedrijven, zoals reclames, een beeld van henzelf creëren dat de publieke opinie beïnvloedt.

Een prominent thema in de recente reclames van deze bedrijven is hun 'groene' imago, waarbij ze zich voordoen als milieubewust. Riemens haalt als voorbeeld een Apple-reclame aan voor een 'CO₂-neutrale smartwatch', waarin 'Moeder Aarde' positief reageert op Apple's klimaatinitiatieven. Ze bekritiseert dit als een manier voor Apple om zichzelf als klimaatredder neer te zetten, terwijl het in feite een productpromotie is.

Riemens stelt dat techbedrijven de klimaatcrisis vaak reduceren tot een probleem dat met hun platforms en producten opgelost kan worden. Zo beweert Microsoft dat meer dataverzameling essentieel is voor het begrijpen van klimaatverandering, wat toevallig hun cloudopslag ten goede komt. Ze noemt dit een simplistische en onvoldoende oplossing die deze bedrijven als onmisbaar neerzet. 

Filantroop

Haar proefschrift belicht ook hoe invloedrijke figuren in de techwereld zich profileren als politieke actoren in het klimaatdebat. Jeff Bezos stelt zelfs voor om de ruimte te koloniseren als 'Plan B' om de aarde te redden, terwijl Bill Gates zich presenteert als een filantroop met technologische expertise om de wereld duurzamer te maken. Riemens stelt dat ze hiermee suggereren dat ze effectiever zijn in het aanpakken van de klimaatcrisis dan overheden.

Hoewel sommige techbedrijven daadwerkelijk stappen ondernemen op het gebied van duurzaamheid, zet Riemens vraagtekens bij de verhouding tot hun enorme negatieve milieu-impact, die mede door hun constante groei wordt veroorzaakt. Ze benadrukt dat de digitale wereld, ondanks zijn immateriële uitstraling, afhankelijk is van een aanzienlijke fysieke infrastructuur. Bovendien wijst ze erop dat beloftes van deze bedrijven vaak niet worden nagekomen en dat ze soms misleidende cijfers presenteren. 

Tech-optimisme

Riemens waarschuwt voor het gevaar van overmatig tech-optimisme, waarbij we te veel vertrouwen op nog niet-bestaande technologische oplossingen en andere noodzakelijke maatregelen verwaarlozen. Ze bekritiseert de promotie van AI als duurzame oplossing, gezien de aanzienlijke ecologische voetafdruk van AI-gebruik.

Ze pleit voor structurele oplossingen en wijst op de problematische groei van datacenters, die in Ierland bijvoorbeeld al een aanzienlijk deel van het nationale elektriciteitsverbruik voor hun rekening nemen. Riemens benadrukt dat de druk op bedrijven om klimaatbewust te handelen afneemt en dat de afhankelijkheid van grote techbedrijven in cruciale sectoren een risico vormt, omdat hun prioriteiten niet altijd in lijn zijn met het welzijn van burgers en de planeet.

Verkada BW 10-04 tm 25-04-2025
Verkada BN + BW 10-04 tm 25-04-2025